Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Ўпка артерияси стенози. 
Ўпка артерияси стенози (ЎАС) – қоннинг ўнг қоринчадан ўпка 
артерияси тизимига чиқишининг бузилиши билан тавсифланадиган 
юракнинг туғма нуқсони. Нуқсон учраш тезлиги 2,4–12,0% ни ташкил 
қилади. Ўғил ва қиз болалар ўртасида тенг қайд этилади. 
Гемодинамик бузилишлар қон оқимига тўсқинлик борлигига боғлиқ, 
тўсиқ ўнг қоринча, ўпка артерияси клапанининг чиқиш йўли соҳасида 
жойлашган ѐки уйғунлашган шикастланиш бўлиши мумкин. 
Клиник кўриниши
. 

---

415 
Клиник кўринишларнинг диапазони жуда кенг ва торайиш жойи ҳамда 
торайиш ифодаланганлигига боғлиқ. Масалан, комиссуралар бўйича ўпка 
артерияси клапанларининг табақалари қисман битиб кетиши билан 
тавсифланадиган клапан стенози, клапанда градиент босим 30 мм сим.уст.дан 
ошмаса гемодинамик аҳамиятсиз ҳисобланади. Бундай нуқсон фақат 
тўшнинг чап чети бўйлаб эшитиладиган ўртамиѐна систолик шовқин билан 
намоѐн бўлиши мумкин. Бунда ЭКГ ва рентгенограммада ўнг қоринча 
зўриқиши белгилари аниқланмайди. Бу вариантдаги нуқсон шошилинч 
жарроҳлик аралашувни талаб қилмайди, беморлар болалар кардиологлари 
кузатуви остида бўлишади, бола ўсиши ва стеноз чуқурлашиши билан 
жарроҳлик йўли билан тузатиш (3–5 ѐшда) масаласи қўйилади, клапанни 
баллонли дилатациясини амалга ошириш мумкин. Ўз вақтида бажарилган 
нуқсоннинг пренатал ташхисида эндоскопик коррекция қорин ичи даврида 
ҳам амалга оширилиши мумкин. Аммо коррекция услуби ва унинг вақти ҳар 
доим кардиожарроҳлар томонидан индивидуал равишда белгиланади. 
ЎАСнинг оғир кечиши ўпка клапанининг тўлиқ атрезиясида 
кузатилади, бу, одатда ўнг қоринчанинг гипоплазияси, ўпкаларнинг артериал 
йўл орқали қон билан таъминланишига, ўнг–чап шунт билан бўлмачалараро 
тўсиқ нуқсони мавжудлиги билан бирга кечади, бу эса тизимли артериал 
гипоксемия ва цианозга олиб келади. Юрак етишмовчилиги жуда эрта содир 
бўлади. Нуқсоннинг бундай варианти дуктусга боғлиқ, артериал йўл 
ѐпилганда болалар ҳаѐтнинг биринчи кунлари ѐки ҳафталарида нобуд 
бўлишади. 
Ўртамиѐна даражада алоҳиладанган ЎАС ҳаѐтнинг биринчи йилида 
цианоз ва юрак етишмовчилиги билан бирга келмаслиги мумкин. Бундай 
нуқсон одатда 3–4 ѐшда тузатилади, бунда эндоскопик аралашув усуллари 
афзал кўрилади.