¤збекистон республикаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

ОЛИНГАН НАТИЖАЛАРНИ ҚАЙТА ИШЛАШ.
1 субтест бўйича ҳар бир тўғри жавоб – 1 балл, синалувчи энг кўпи билан – 20 балл йиғиши мумкин.
2 субтест бўйича ҳар бир тўғри жавоб – 1 балл, ўқувчилар йиғиши мумкин бўлган энг кўп балл – 20.
3 субтест бўйича ҳаб бир тўғри жавоб – 1 балл, энг кўп балл – 25.
4 субтест бўйича ҳар бир тўғри жавоб – 1 балл, болалар энг кўпи билан 20 балл олишлари мумкин.
5 субтест бўйича жуда аниқ жавоб – 2 балл, тўлиқмас жавоблар – 1 балл, энг кўпи билан 38 балл олишлари мумкин.
6 субтест бўйича ҳар бир тўғри жавоб – 1 балл, 15 балл йиғиши мумкин. МАТТ бўйича умумий энг кўп балл – 138 га тенг.
Мавзуни мустаҳкамлаш учун саволлар:

1. 
   Векслернинг вербал субтестлари ҳақида нималарни биласиз?
   
2. 
   Векслернинг новербал субтестлари ҳақида нималарни биласиз?
   
3. 
   Айзенк методикасининг моҳияти?
   
4. 
   МАТТ нинг ҳар бир топшириғи ҳақида гапириб беринг?
   

ХII. ШАХС ХУСУСИЯТЛАРИНИ ЎРГАНИШ МЕТОДИКАЛАРИ

Шахсни ўрганишда турли махсус методикалардан фойдаланиш билан бирга шахснинг қизиқишларига, эҳтиёжларига, унинг атрофдаги одамлар билан муносабатига ва бошқаларга тегишли саволномалар ҳам кенг қўлланилади. Саволномалар ёрдамида тадқиқот ўтказиш экспериментал психодиагностик текширув ўрнини босмайди, уларни тўлдиради, чуқурлаштириши мумкин.

Болаларни текширишда саволномалардан фойдаланиш ўз хусусиятларига эга. Масалан, бола мустақил равишда саволнома қоғозини тўлдириши мумкин эмас, чунки саволни нотўғри тушуниб, нотўғри жавоб бериши мумкин. Тадқиқотчи болани савол билан таништиришда, унинг маъносини тушунтиради, шундан сўнг жавобни махсус қоғозга белгилаб қўяди.


12.1. Р.КЭТТЕЛЛ ТЕСТИНИНГ БОЛАЛАР ВАРИАНТИ

Бу методика аввалги методикалардан фарқли ўлароқ, боғча болалари ва бошланғич синф ўқувчилари учун махсус мўлжалланган бўлиб, Кэттеллнинг катталар учун мўлжалланган 16-омилли шахсни ўрганиш тестининг мослаштирилган вариантидир.

Тестнинг тузилиши.

Тест бола шахсининг асосий хусусиятларини ифодаловчи шкалани ўз ичига олади. Ҳар бир хусусиятнинг ижобий ва салбий томонлари мавжуд. Масалан, ақлий ривожланганлик - ақлий ривожланмаганлик. Шкаланинг энг минимал ва энг максимал нуқталари оралиғи 10 баллни ташкил этади. Ўртачаси эса 5,5 балл. Қуйида 11 та шахс хусусиятлари тавсифи берилган. Методика бўйича шахс хусусиятларининг 3 хил ривожланиш даражаси бор: қуйи (1-3 балл), ўртача (4-7 балл), юқори (8-10 балл).

Ҳар турли шахс хусусиятларининг ривожланишини аниқлашда икки охирги қутб ҳисобга олинади ва қуйи миқдори қабул қилинган шкала бўйича уларга мос миқдорий баҳолар ва қисқача таърифлар берилади.

1. 
   Экстраверсия
   
2. 
   

Бу шкала бўйича юқори баллар 8-10 балл бўлиб, болага - очиқ кўнгил, кўнгилчан, киришувчан, ҳамма нарсада қатнашувчан на одамларга эътиборли деб тасниф берилади.
Бу шкала бўйича паст баллар 1 дан 3 гача бўлиб ҳисобланади. Бундай болалар эса камгап, «ичимдагини топ», бировга ишонмайдиган, атрофдагиларга бепарво болалардир. Бу шкала бўйича юқори балл тўплаган бола ижобий ҳис-туйғуларга эга, қувноқ, киришимли, тез тил топишадиган деб тавсифланади.
Худди шу шкала бўйича паст балли бола бировга ишонмайдиган, аразчан, ички ҳис-туйғуларини яшира олмайдиган ва атрофдагилар билан тил топиша олмайдиган деб ҳисобланади. Улар кўпинча қайсар ва худбиндирлар.