Њзбекистон республикаси олий ва њрта махсус таълим вазирлиги

Ассерторик ҳукм – мавжудлик ҳукми (лот. Assero - тасдиқлайман) – қатъий
ҳукмнинг бир тури бўлиб, предикат субъектдаги белгининг мавжудлигини
тасдиқлайди ёки инкор қилади. Бу ҳукмда предикатларда у ёки бу белгининг
мавжудлигини ёки мавжуд эмаслиги қайд қилинади, ҳалос.
Атрибутив ҳукм (лот. Atributum – белгиланилган, бўлинилган, қўшилган) –
предикатда субъектга хос сифат ва хусусиятларини акс эттирувчи ҳукм.
Афоризм (грек. Aphroismos – қисқа ҳикматли сўз) – у ёки бу фикрни қисқа, аниқ
ва ишонарли, тугалланган шаклда баён этишдир. Бундай фикрлар мураккаб
нарсаларнинг моҳиятини очиб беришга хизмат қилади. Бироқ, афоризм формал
логик нуқтаи назардан тушунча таърифи бўла олмайди.
Аффирматив ҳукм (лот. Affermo - тасдиқлайман) – тасдиқловчи ҳукмлар
(умумий тасдиқ, жузъий тасдиқ, бу ҳукм баъзида аффирматик ҳукм деб ҳам
юритилади).
Б
Barbara – силлогизмни биринчи фигурасининг, биринчи модусини (ААА)
ифодаловчи белги.
Бевосита ҳулоса чиқориш – бир асосдан чиқарилган ҳулоса.
Бирга бўйсуниш - тушунчалар ўртасидаги муносабат.
Бир доирада айланавериш  (лот. Circulus vitiosus) – исботдаги етарли асос
қонунини бузиш натижасида келиб чиқадиган мантиқий хатодир.
Бирлаштирувчи исбот – тўлиқ индукция йўли билан қилинадиган исботга
айтилади. Бунда тезиснинг исботи учун бутун асослар бирлашган ҳолда амалга
оширилади. Унда ҳар бир асос мустақил исботланган бўлади.

---

159
Бутун ва бўлак – объектив оламдаги нарса ва ҳодисаларнинг ўзаро алоқасини,
предмет ва уларнинг элекментлари ўртасидаги муносабатни кўрсатувчи фалсафий
категория.
Бўлиш қоидалари – формал мантиқда тушунчаларни бўлишнинг қуйидаги
қоидалари:
1) бўлиш тенг ҳажмли (мутаносиб) бўлмоғи керак;
2) бўлишнинг бир ва муҳим асоси бўлмоғи керак;
3) бўлинмалар бир – бирини истисно қилмоғи керак;
4) бўлишда сакраш бўлмаслиги керак.