Њзбекистон республикаси олий ва њрта махсус таълим вазирлиги

Деонтик модаллик – «албатта», «рухсат», «барибир» каби модаллик усулларини
ўз ичига олган фикрларга ҳарактеристика беришдан иборат. Деонтик модаллик
ҳуқукшунослик, этика каби фанларнинг ҳам ўрганиш объектидир.

---

161
Деструктив дилемма (лот. destructivus – рухсат берувчи) –Оддий ва мураккаб
кўринишда бўлади.
Детерминизм ва индетерминизм (лот. determinare – белгилаш, аниқлаш) –
ҳодисаларнинг замонда ўзаро алоқадорлигининг ҳарактери ҳақидаги қарама–
қарши нуқтаи назарлар. Детерминизм ҳодисалар ўртасида умумий қонуниятли
алоқа борлигини эътироф этади. Индетерминизм қонуниятли алоқа борлигини
инкор этади.
Дефиниция (лот. definitio - таъриф) – тушунчани таърифлаш.
Диалектика
(грек. Dialegomai – суҳбат олиб бораётибман, муҳокама
қилаётибман) – ривожланиш тўғрисидаги фалсафий концепция. Воқелик
ҳодисалари уларнинг ички ривожида, зиддиятлар такозаси билан юз берадиган ўз
ҳаракатида деб ўргатадиган билиш назарияси ва методи.
Диалектик мантиқ – тафаккур ҳаракатининг умумий қонунлари ва формалари
ҳақидаги фикр билан объектив реалликни билиш йўллари тўғрисидаги, яъни
фалсафий категорияларнинг ўзаро алоқадорлигини татдиқ этадиган фандир.
Дилемма (грек. di – икки марта; lemma – гап, икқиланган гап) – шартли-айирувчи
силлогизмнинг шаклларидан бири.
Дискуссия (лот. discussio – текшириш, таҳлил қилиш) – бирорта муаммони
муҳокама қилиш, у бўйича баҳс қилиш, тортишув, мунозара қилиш.
Диссидент (лот. dissident – ихтилоф, кўнмаслик) – ихтилофчи, бузғунчи.
Дистант – логик қарама – қаршилик (лот. distatio - оралиқ) бир предмет, ҳодиса
тўғрисида айтилган фикрга бир неча вақт ўтгандан сўнг қарама-қарши фикр
айтиш.
Дихотомик бўлиш (грек. dicha – ва, home – икки қисмга ажратиш) –
тушунчаларнинг ҳажмини иккита бир-бирига зид бўлган қисмга мантиқан бўлиш.
Догма (грек. dogma – фикр, таълимот) – қандай конкрет шароитда
қўлланилишидан қатъи назар танқид кўзи билан текширилмай, кўр-кўрона қабул
қилинаверадиган, ўзгармас қоида, ақида.