Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Сабзавот экинларининг гуруҳланиши ва уруғига қараб аниқлашни ўрганиш
Топшириқдан мақсад. Сабзавот ўсимликларининг морфологик, биологик, хўжалик белгилари, классификатсияси ҳамда уруғларининг морфологик белгилари ва уларни турлараро ажрата билишни ўқувчиларга ўргатиш ва ўзлаштиришларига ёрдамлашиш.
Услубий кўрсатма. Жаҳонда 70 та ботаник оилага мансуб 1200 турдан ортиқ сабзавот ўсимликлари мавжуд. Республикада бу сабзавотларнинг 30 дан ортиқ тури кенг тарқалган, ҳаваскор сабзавоткорлар етиштирилаётган турларни қўшганда эса 50 дан ортиқ.
Сабзавот ўсимликларини ўрганишни осонлаштириш мақсадида улар қуйидаги белги ва хусусиятларига кўра гуруҳланади:
Ботаник оилага мансублиги бўйича: Карамдошлар, Соябонгулдошлар, Қовоқдошлар, Томатдошлар, Шўрадошлар, Дуккакдошлар, Мураккабгул-дошлар, Торонгулдошлар, Лабгулдошлар, Гулхайридошлар, Печакгулдошлар, Пиёзгулдошлар, Спаржадошлар, Бошоқдошлар оиласига бўлинади;
Ҳаётнинг давомийлигига кўра: бир, икки ва кўп-йилликларга бўлинади;
Озиқ-овқатга ишлатиш усулига кўра: генератив ва вегетатив органлари;
Хўжалик белгиларига кўра: туганакмевалар, полиз экинлари, қовоқдош сабзавотлар, карамли сабзавотлар, илдизмевалар, томатдош сабзавотлар, пиёзли экинлар, кўкат сабзавотлар, дуккакли сабзавотлар, сабзавотлар ва кўп-йиллик сабзавотлар;
Кўпайтириш усули бўйича: вегетатив ва генератив усулларда.
Экиладиган ашё (материал) сифатида ишлаб чиқаришдаги фақат ҳақиқий уруғларгина эмас, балки мевалар ҳам ишлатилади. Мевалар уруғга солиштирилганда улар ташқи (перикарпий) ва ички (интегимент) уруғ пўстига эга. Бундайлар шўрадошларда тўпмева, селдерейгулдошларда қўш уруғ, дуккакдошларда донадор уруғлар тузилишида ва кўринишида бўлади.
Ҳақиқий уруғлар итузумдошлар ва қовоқдошлар оиласида этли қуруқ мевалардан олинади. Уруғларнинг йирик-майдалиги, шакли, юзаси, ранги ва алоҳида маҳсулоталар бўлиши уларнинг муҳим морфологик белгиси ҳисобланади. Сабзавот ўсимликларининг уруғлари қуйидаги белгилари билан фарқланади: