Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Лента-уялаб усулда экилганда озиқланиш майдони қуйидаги формула орқали аниқланади:


Бу еда:
П – бир туп ўсимликнинг озиқланиш майдони, м²
Р – қаторлар ёки ленталар ораси, м
Л – қатордаги ўсимликлар оралиғи, м
М – лентадаги қаторлар ораси, м
Г – уядаги ўсимликлар сони, дона
К – лентадаги қаторлар сони, дона

Бир туп ўсимликнинг озиқланиш майдонини аниқлагач, ҳар гектардаги туп сонини ёки ўсимликлар қалинлигини қуйидаги формула ёрдамида топиш мумкин:

Бунда:
Н – бир гектардаги ўсимликлар қалинлиги, дона;
П – бир туп ўсимликнинг озиқланиш майдони, м²
Ишни бажариш тартиби. Талабалар топшириққа оид услубий кўрсатмаларадан, ҳамда ўқитувчидан олинадиган маълумотлардан фойдаланиб, экиш схемасига мувофиқ бир туп ўсимликнинг озиқланиш майдони, бир гектардаги ўсимликлар қалинлиги, бир туп ўсимликдан олинадиган ўртача ҳосилни аниқлаш бўйича жадвал маълумотлари билан танишиб, экиш схемаларини чизиб оладилар. Сўнгра ўсимликларнинг озиқланиш майдони, ўсимликлар қалинлигини, мева ва уруғ ҳосилдорлигини аниқлаш бўйича (24-жадвал) масалаларини ечиб, ўзлаштириб оладилар.
Материал ва жиҳозлар. 1. Экиш усуллари ҳамда ўсимликларни экиш схемалари тасвирланган плакатлар-2 та; 2. Полизчиликка оид справочник ва ўқув қўлланмалар-12 та; 3. Ҳисоблаш машиналари-12 та; 4. Чизғичлар-25 та.

24-жадвал. Полиз экинларини озиқланиш майдони, қалинлиги, маҳсулдорлиги ва уруғ ҳосилдорлигини аниқлаш

Экиш усули

Екин

Қаторлар ёки ленталар ораси, см (Р)

Лентадаги қаторлар ораси, см (М)

Қатордаги ўсимликлар оралиғи, см (Л)

Уядаги ўсимликлар сони, дона (Г)

Бир туп ўсимликнинг озиқланиш майдони, м^2 (П)

Ҳар бир гектардаги ўсимликлар сони, дона (Н)

Битта ўсимликдаги мевалар сони, дона

Меваларнинг ўртача вазни, кг

маҳсулдорлиги, т/га

Уруғлик мевалар миқдори (60%), т/га

Битта мевадан олинадиган уруғ, %

уруғ ҳосилдорлиги, т/га