Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги урганч давлат университети

14-Мавзу: Музокаралар олиб боришнинг психологик жиҳатлари
Режа:
1.Музокаралар олиб боришнинг психологик жиҳатлари.
2. Раҳбар фаолиятида музокара.
3.Музокара олиб бориш босқичлари.
4.Музокара якунига салбий таъсир кўрсатувчи психологик омиллар.
5. Раҳбар ва оила муаммоси.
Мавзунинг қисқача баёни: Музокара – бу, бирон-бир масала юзасидан келишув жараёнидир. Бу жараёнда, одатда, камида икки томон иштирок этади ва ҳар қайси томон, ўз манфаатини амалга оширишни кўзлайди. Музокара уч натижага эришилганда муваффақиятли деб ҳисобланиши мумкин:

1. 
   оқилона келишув;
   
2. 
   вақтни тежаш;
   

томонлар ўртасидаги муносабатнинг яхшиланиши (ҳеч бўлмаганда ёмонлашмаслиги). Р.И. Мокшанов қуйидаги тадбирларни амалга ошириш дастурини таклиф этади¹:
1. Музокара мақсадини аниқ ифодалай билиш.
2. Ушбу мақсадга эришишга ёрдам берувчи вазифаларни аниқлаш (яъни мақсадга эришиш йўлида қандай кадамларни босиб ўтиш лозим).
3. Музокараларнинг ташкилий қисмини аниқлаштириш:

• 
  ўтказиш муддати
  
• 
  ўтказиш жойи
  
• 
  жойни тайёрлаш
  
• 
  жузокара жараёни учун хавфларни бартараф этиш
  
• 
  делегация таркиби
  
• 
  музокараларни молиялаштириш манбаалари
  
• 
  музокара иштирокчиларига сарф-ҳаражатлар (канцелярия анжомлари, видео ва аудио мосламалар мавжудлиги, тарнспорт, алоқа, озиқ-овқат таъминоти, танаффус ва кофе-брейклар)
  
• 
  ўзга томон делегациясини кутиб олиш ва жойлаштириш
  
• 
  маданий дам олиш дастурини ишлаб чиқиш
  
• 
  совға-салом ва ёдгорликлар
  
• 
  якуний зиёфат
  
• 
  делегацияларни кузатиш.
  

4. Музокара асосидаги манфаатнинг турли даражаларини билиш.
5. Ўзга томоннинг манфаатларини иложи борича батафсил тасаввур этиш.
6. Музокаранинг қуйидаги жиҳатлари бўйича маълумот тўплашга эришиш:

• 
  муҳокама масаласининг тарихи, хозирги ҳолати ва кўрсаткичлари:
  
• 
  музокарада иштирок этувчи делегация вакиллари ҳақида маълумот (ёши, касби, шу соҳадаги тажрибаси, қизиқишлари, характер хислатлари, уларнинг шериклари кимлару, рақиблари кимлар, улар орасида иккиланувчилар борми ва х.к.).
  

7. Иқтисодий, сиёсий, ҳуқуқий, психологик соҳаларда маслаҳатчиларга бўлган эҳтиёжни аниқлаш.
8. Музокара жараёнининг умумий стратегиясини аниқлаш.
9. Вазиятга қараб қандай ҳаракатни амалга ошириш тактикасини белгилаш.
10. Муҳокама этилажак муаммонинг мавжуд ечимларини аниқлаб қўйиш.
11. Агар музокара узилса, қай тарзда мақсадга эришиш йўлини белгилаш.
12. Музокаралар ўтаётгани ва натижа ҳақидаги маълумотларни қай тарзда ёритиш масаласини ўйлаб қўйиш (масалан, оммавий ахборот воситаларида).
Кўриниб турганидек, музокарага тайёрланиш бу жараённи бошидан охиригача пухта режалаштириш демакдир.