Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимѐ-технология институти

 
Мавзуни такрорлаш юзасидан саволлар 
1. IX – XII асрлардаги маънавий юксалиш омилларига нима сабаб бўлган? 
2. IX – XII асрларда ватанимизда илм-фаннинг қайси йўналишлари тараққий 
этди? 
3. Жаҳон фани ва цивилизация равнақига салмоқли хисса қўшган Ўрта 
Осиѐлик алломаларни қандай асарларини биласиз? 

---

47 
4. Имом Бухорий ва Имом ат-Термизийларнинг ҳадис илмини 
ривожлантиришдаги хизматлари ҳақида гапириб беринг. 
5. Тасаввуф илми ва унинг намояндалари ҳақида сўзлаб беринг. 
6. Хоразм Маъмун академияси ҳақида гапириб беринг. 
Таянч тушунчалар: 
кубравийлик – ўрта асрлардаги сўфизм оқимларидан бири. Нажмиддин Кубро 
асос солган. 
мутафаккир – чуқур фалсафий фикрлаш истеъдодига эга бўлган киши, 
тафаккур эгаси. 
муфтий – фатво берувчи, қарор чиқарувчи, суд ишларини амалга оширувчи 
олий мартабали шахс. 
муҳаддис – ислом дунѐсида ҳадис илми билан шуғулланадиган олим. 
нақшбандийлик – исломдаги сўфийлик тариқатларидан бири бўлиб, 
Баҳовуддин Нақшбандий асос солган. 
ренессанс - сўзи французчада «қайта туғилиш, янги руҳда ўсиш» 
маъноларини билдиради ва ўзбекчада баъзан, «уйғониш», деб ҳам юритилади. 
сўфийлик (арабча «суф» — жун) — ислом дини пайдо бўлгандан сўнг унинг 
доирасида, Қуръон ва Ҳадисга мос равишда VIII асрнинг ўрталарида 
шаклланган таълимот. 
тариқат – сўфийликка хос атама бўлиб, уч маънода ишлатилган: 1) умуман, 
сўфийлик йўли; 2) сўфийликни муайян тармоғи, йўналиши; 3) сўфийлик 
босқичларидан бири. Тариқатни сўфийлик йўналишлари, тармоқлари 
маъносида қўллаш кенроқ тарқалган. Тариқатга қадам қўйиш – 
тирикчиликнинг барча ташишларидан воз кечиш ҳамда ихтиѐрни пирга 
топширишдан бошланади. Ўрта Осиѐда нақшбандийлик, кубравийлик, 
яссавийлик тариқатлари тарқалган. 
уламо – ислом илоҳиѐтчилари ва ҳуқуқшунослари, шунингдек, диний 
муассасаларга, қозилик маҳкамаларига, ўқув юртларига мутасадди бўлган 
барча мусулмон диндорлари уламолар деб юритилган.