Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

5А311502- Геодезия ва картография (амалий геодезия) магистратура мутахассислигига кириш синовлари ўтказиладиган фанлар мазмуни


I. “Геодезия” фанининг мазмуни
Геодезия фани ва унинг вазифалари. Геодезиянинг халқ хўжалигидаги ва мамлакатимиз мудофасидаги ўрни. Геодезия фанининг тарихий ривожланиши хақида қисқа маълумот.
Ернинг шакли ва катталиги хақида тушунча. Ер сиртини текислик ва шарда тасвирлаш. Геодезиядаги проекциялаш услублари. Геодезияда қўлланиладиган ўлчов бирликлари. Ер сиртидаги нуқта ҳолатини аниқлаш: географик, геодезик ва Гаусс зонал тўғри бурчакли координата тизимлари. Жойдаги нуқталар баландликлари. Берилган йўналиш бўйича жой қирқими. Ер сирти эгрилигини горизонтал ва вертикал масофага таъсири.
Давлат геодезик тармоклари: планли ва баландлик тармоқлари.
Планли тармоқларни ўрнатиш усуллари. Триангуляция, трилатерация ва полигонометрия, уларнинг класслари. Уларни барпо этишда талаб этилган аниқликлар. Планли тармоқ пунктларини жойга ўрнатиш: геодезик марказ ва белгилар. Геодезик сигнал, геодезик пирамида. Баландлик тармоклари. Нивелирлаш класслари ва уларни барпо этишда талаб этилган аниқликлар. Нивелирлаш йўлларини ўтказиш, нивелирлаш пунктларини жойга ўрнатиш: грунт реперлари. Деворий марка ва реперлар.
геодезик асос яратиш усуллари. полигонометрия
Давлат планли геодезик шохобчалари ҳақида умумий тушунча. Полигонометрия йўлларига ва тўрларига қўйиладиган талаблар. Полигонометрия турлари. Полигонометрияда ишларини ташкил қилиш. Асосий ҳисоблаш формулалари, бурчак ва масофа ўлчаш хатоларининг полигонометрия йўлига таъсири.
Полигонометрияда бурчак ўлчаш. Бурчак ўлчаш учун ишлатиладиган асбоблар. Теодолитлар ўрта аниқликдаги теодолитлар, визирлаш маркалари. Теодолитларни текшириш ва созлаш. Бурчак ўлчаш усуллари. Уч штативли системада бурчак ўлчаш. Ўлчанган бурчакларни ҳисоблаш ва баҳо бериш.
Бурчак ўлчашда хатолар манбаи, уларни камайтириш йўллари. Бурчак ўлчаш аниқлиги, марказийлаштириш ва редукция хатолари.
Полигонометрияда масофа ўлчаш. Полигонометрия йўлларини боғлаш. Полигонометрия йўллари ва тўрларини тенглаштириш усуллари.