Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

8.2. Мавжуд транспорт тармоқлари технологиялари 
NGN асосий тармоқ IP протоколи, чунки, транспорт тармоғи хабар 
протокол энг одатига бўлиши керак. Шу муносабат билан, NGN тармоғи 
амалга ошириш учун асосий транспорт технология қуйидаги бирикмаси (8.3-
расм.): 
• IP/ATM/SDH/оптика; 
• IP / АТМ / оптика; 
• IP / SDH / оптика; 
• IP / оптика. 
Бугун барча тармоқ технологияларини ривожлантириш, биринчи 
навбатда, технологиялар қўллаб-қувватлаш транспорт тармоқларини қуриш 
жадал ривожлантириш билан характерланади. xWDM, SDH, ATM, DPT, 
Gigabit Ethernet: бу ҳолатда эьтибор катта алоқа каналлари частота 
полосасини ошириш технологияси бўйича ҳисобланади. 
Бироқ, юқори полосали алоқа каналлари ҳали муваффақият NGN 
тармоғи оператор мутлақ кафолати бўлиб хизмат қила олмайди. Бу йерда 
устувор пригод¬ност тармоғида, муайян иш муаммоларни ҳал талаби 
надезҳно¬сти, ишлаш ва öлçеклене билирлик қондириш учун. 
10,3-расм. IP протоколи бўйича маьлумотларни узатиш учун 
транспорт технологиялар вариантларидан фойдаланиш 
манзилга керак энг муҳим вазифаларидан бири нафақат трафик (овоз, видео, 
маьлумотлар, телеметрия ва бошқалар) турли турдаги хизмат қилиш, балки 
юқори синф управ¬ление турли таьминлаш учун, NGN тармоғига асосий 
хусусияти ҳисобланади хизмати фойдаланувчилари. Шу муносабат билан 

---

223 
хизмат SLA (Service Level Agreement). бир берилган сифатини бошқариш 
розилик-си билан таьминлаш, телекоммуникация ускуналари фойдаланиш 
лозим. Бу йерда, тармоқ айрим қисмларида канал сиғими оддий ўсиш 
ҳисобга уларнинг тезкор ва пе¬рераспределением олиб, хизмат кўрсатиш 
билан боғлиқ по¬ставленнйҳ муаммоларни ҳал қилмайди. 
NGN тармоғи учун асосий масалалардан бири яд¬ра тармоғини қуриш 
учун технология танлов. Бу кўп жиҳатдан танлов применяе¬мого ва 
ускуналар кечаѐтган, кўп йиллар давомида тармоғини ривожлантириш 
белгилаб беради. Бундан ташқари, у технологиялар ва маьлумотлар ҳавола 
қатламини, ва тармоқ кет бўлган жисмоний қатлам теҳ¬нологй танлаш учун 
муҳим аҳамиятга эга. Бу катта даражада бу "асосий тўплами" потенциал 
фойдаланувчиларга тақдим хизмат даражасини аниқлаш ҳисобланади. 
Трафик катта ҳажмларини узатиш учун асосий тармоқ технологиялари 
қуриш ҳозирги ривожланиш даражаси, яқинда қадар қайта туғилиши бошдан, 
умидсиз эскирган кўриб чиқилди технологиялари кўплаб диққатга 
эканлигини унутманг, ва кенг нуқтаи назар башорат қилганлар, фон ичига 
кетмоқ. Бу янада танлаш қийинлаштиради. 
NGN транспорт тармоғи технологиялар танлашда, аввало, қуйидаги 
омиллар ҳисобга олиниши лозим: 
1. NGN тармоқларини қуриш режалаштирмоқдамиз катта операторлари 
кўпчилиги аллақачон SDH ускуналар салмоқли сармоя қилган, ва ҳар доим 
янги технологияларни бериши мумкин салоҳияти тижорат фойдалари нуқтаи 
назаридан оқланган эмас муҳим янги инвестицияларни талаб қилади, бошқа 
технологиялар ўтиш қилган. 
2. Мавжуд транспорт технологиялари сақлаш, шунингдек, бу асосий 
тармоқлари қурилишига ишлатиладиган оптик алоқа каналлари ўтказиш 
қобилиятини ошириш катта даражада аслида билан боғлиқ. Бу қобилият, 
биринчи навбатда, оптик мултпллексорлаш технологияси xWDM беради. 
3. АТМ ускуналар SDH ускуналар билан жиҳозлаш ва сақлаб қолиш 
учун янада қийин, янада қиммат, ва у SDH тармоқларда ишлатилади TDM 
вақт бўлиниш мултпллексорлаш технологияси, фойдаланиш афзаллик бўлган 
муаммолар бир қатор бор. Кўп ҳолларда у аньанавий узатиш ўрта 
юклатилган нисбатан оддий IP ҳал фойдаланиш янада манфаатли бўлади, 
шунинг учун
4. IP протоколи де-факто протоколидир, деярли ҳар қандай 
маьлумотларни узатиш тармоғи бир охирги фойдаланувчисини ҳисобланади. 
Бу умумий важлари бир ѐки бошқа технологиялар аниқ фойда кўрсатади ѐьқ - 
ҳамма нарса NGN тармоғини ўзига хос талабларига бўйсунади керак. 
Бундан ташқари, NGN тармоғида ўз иложи фойдаланиш жиҳатидан 
турли транспорт технологияларини қиѐсий характерли берилган.