Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

ТЕЛЕГРАММ КАНАЛ «ВРАЧИ УЗБЕКИСТАНА» - https://t.me/vrachi_uzbekistana
 
145 
БЎҒИМЛАРНИНГ ОЧИК ШИКАСТЛАНИШЛАРИ 
Очик ёки бўғим бўшлигига кирган жарохатларга бўғим очилишига 
олиб келган жарохатлар киради. Юмшоқ тўқималарнинг шикастланиш 
характерига караб ва бўғим ичи суякларининг синиши, бўғимларнинг 
очиқжарохатланишини куйидаги гурухларга бўлиш мумкин: 
1.
Санчилган ёки санчилиб-кесилган атрофлари яқинлашиб 
беқилган бўғим жарохатлари. 
2.
Атрофи очиқ жарохатлар ёки очиқ чиқишда пайдо бўладиган 
жарохатлар. 
3.
Бўғим юзаларининг очиқ синиши (бўғим ичидан очиқ 
синишлар). 
Санчилган ва санчилиб-кесилган жарохат канали тор бўлса, унда юмшоқ 
тўқималар камрок шикастланади, одатда, бўғим бойламлар, йирик кон 
томирлари ва бўғим юзалари шикастланмаган бўлади. Жарохат бундай 
холларда кам инфекцияланади. 
Агар жарохатлар катта бўлиб, очилиб турса, бўғимларда очиқчиқиш рўй берса, 
юмшоктўқималар 
анча 
шикастланади 
(бўғимни 
озик-лан-тирувчи 
бойламларнингузилиши, бўғим тоғайининг шикастланиши). Жарохатнинг 
инфекцияланиши анчагина кўп учрайди. 
Бўғимларнинг очиқ шикастланиши нафақат юмшоқ тўқималарнинг 
жарохатланишига, балки жарохатнинг инфекцияланишига ҳам боғлиқдир. 
Катта бўғимларнинг инфекцияланиши ва уларда йирингли яллиғланиш 
ривожланиши жуда хавфли хисобланади (чаноқ-сон ва тизза бўғимлари). 
Бундай х.олларда, кўпинча, беморнинг умумий ахволи оғирлашиб сепсис, 
септикопиемия ривожланади. 
Т а ш х и с и. Бўғимлар жарохатланганда аввало жарохат бўғимни тешиб 
ўтганми ва бўғим тўқималарининг шикастланиш даражасини аниқлаш керак 
Бу масалада санчилган жарохатларнинг терини кам шикастлантириб, жарохат 
йўлининг торлиги аниқ, ташхис қўйишни кийинлаштиради. Бундай 
шикастланишларда жарохат хажмининг кичиклиги, яра қирраларининг ёпишиб 
қолиши туфайли, бўғим суюк-лиги жарохатнинг берқилиб қолиши натижасида 
окиб чикмайди. Бошқа характерли белгиларидан бўғимга кон куйилиши 
натижасида у анча шишади. Уни пайпаслаганда оғриқ. пайдо бўлади ва 
харакатлантирганда у кучаяди. Жарохатни тафтиш (ревизия) кдпинганда бўғим 
суюклиги окиб кетганлига маълум бўлади. 
Жарохат ланг очилиб турган бўлса, бўғим суюклиги, кон ва яллиғланиш 
натижасида пайдо бўлган суюкликнинг чиқиб кетиши оқибатида бўғимда 
шиш камрок бўлади. Бунда бойлам жарохатдан ажраладиган сероз-геморрагик 
суюклик билан бўкиб қолади. Агар бўғим ичида синиш рўй берган бўлса, унда 
бўғимда деформация, суяк бўлакларининг гирчиллаши кузатилади. 

---