Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

ЕЛКАНИНТ ЧИКИШИ 
Елканинг травматик чиқиши болаларда камдан-кам ва асосан катта ёшдаги 
болаларда учрайди. 
К л и н и к б е л г и л а р и . Болаларда х,ам катталардаги каби: елка 
бўғимидага оғриқ., актив даракатлар йўқ., пассив ҳаракатлар ки-линса, 
пружинасимон каршилик пайдо бўлади. Бўғим юзасида деформация, акромиал 
ўсик тери остидан бўртиб чикади ва унинг остида зинасимон ботиклик пайдо 
бўлади. Пайпасланганда кўпинча кўзғалган елка бошчаси қўлтик остида 
аниқланади. 
Д а в о л а ш. Чикхан суякни ўрнига солиш умумий наркоз остида 
бажарилади. Одатда чикдан елка Чаклин ёки Кохер усулида ўрнига солинади. 
Г.А.Баиров куйидаги усулни тавсия этган: шикастланган қўл тирсак бўғимида 
букилади, билак ва кафт ушлаб турилади. Кейин тирсакни эгилган жойидан 
пастга караб босилади ва шу пайтнинг ўзида 

---

ТЕЛЕГРАММ КАНАЛ «ВРАЧИ УЗБЕКИСТАНА» - https://t.me/vrachi_uzbekistana
 
127 
билак ташқарига караб, кейин эса ичкарига буралади. Иммобилизация култик 
остига ёстикча кўйилиб, 2-3 хафта давомица Дезо боғлами ёрдамида амалга 
оширилади. 
БИЛАКНИНГ ЧИКИШИ 
Билак-тирсак суякларининг тирсак бўғимида чиқиши болаларда бошқа 
чикишлар орасида биринчи ўринни эгаллайди. Тирсак тузилишининг 
анатомик мураккаблиги, елка, тирсак ва билак суякларининг 
бўғимларидан иборатлиги ва бойлам-капсула аппаратининг ўзига хослиги 
билак-тирсак суяклари чиқишига имкон яратади. 
Б и л а к ч и қ и ш л а р и н и н г т а с н и ф и: 1) билак-тирсак суякларининг 
чиқиши; 2) билак суягининг якка чиқиши ёки билак суяги бошчасининг чала 
чиқиши; 3) тирсак суягининг якка чиқиши; 4) синиб чиқишлар (Монтедж ва 
Галеацци типидаги шикастланиш). 
Билак-тирсак суякларнинг энг типик чиқиши - орқа ва орқа ташқарига 
чиқиши хдсобланади. Бу шикастланишлар қўл чузилган ва тирсак бўшмида 
ёзилган холатда йиқилишда бўлади. Тирсак бўғимида тез ва ортикча ёзилиш 
натижасида билак-тирсак суяклари орқага ёки орқага ва ташқарига, елка 
суягининг дистал қисми эса бўғим халтасини йиртиб олдинга силжийди. 
К л и н и к а с и . Кҳлнинг ҳолати мажбурий: билак пронация холатида, 
пича буқилган. Елка суягининг дистал бўғим қисми ўрнидан олдинга 
кўзгалиши натижасида тирсак бўғимида купол деформация ЯККОЛ кўринади. 
Тирсак ўсиги ва билак суягининг бошчаси орқа томонга чиқиб туради. Тирсак 
ўсигининг юқори учи дўмбоклар усти чизигидан юқорида жойлашган орка-
ташки ва ташқи чиқишларда тирсак ўсиги ўрта чизикдан ташқарида жойлашган. 
Гюнтер учбурчаги тирсак ўсигини орқа ва ташқарига кўзгалиши хисобига 
деформацияланган. Пайпаслаб кўрилганда тирсак ўсигининг орқа юзаси 
аниқланади, елка суяги чукурчаси буш. Елканингуч бошли мушаги 
таранглашган. 
Кузгалган суяк гематома ва шиш кон томир-нерв тутамини сикиб қўйиши 
мумкин, шунинг учун болаларни текширишда кон томирлар пульсига, 
бармоқларнинг харакатига ва сезувчанлигига катта аҳамият бериш керак 
Д и ф ф е р е н ц и а л т а ш х и с л а ш . Бу ташхислаш елка суягининг 
пастки метаэпифиз синиши билан билакнинг синиб чиқиши (Монтедж типидаги 
шикастланиш) ўртасида қилинади. Рентгенологик текшириш ташхислашни 
аниқлаш ва кўшма шикастланишлар борлигини билиш учун ўтказилади 
(эпифизеолиз, елка дўмбокчаларининг узилиши). 
Д а в о л а ш. Тезкорлик билан наркоз остида чиқишни ўрнига солишдан 
иборат. Жаррох.бир қўли билан елканинг пастки учдан бир 

---