Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти



Download 4,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/106
Sana06.04.2022
Hajmi4,65 Mb.
#531862
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   106
Bog'liq
пардозлаш-бакалавр-УМК

 Хом ашё материаллари
Плиталар ишлаб чиқариш учун хом ашё сифатида турли ёғоч, айрим 
қишлоқ хўжалик экинларининг поялари: буғдой, ғўза, каноп ва бошқалар 
хизмат қилиши мумкин. Плиталар ишлаб чиқариш учун асосий хом ашё 
ресурслари қуйидагилар: 
а) ноишчи ёғоч, яъни қурилиш мақсадлари учун яроқли бўлмаган (узун 
ва калта); 
б) ўрмон чиқиндилари (горбил, рейка ва қирқиндилар); 
в) фанера ва гугурт ишлаб чиқариш чиқиндилари (шпон-рванина, 
сомон браки ва қути ломи); 
г) қоғоз макулатураси (кесим ва йиртқилар). 
Барча ёғоч толали плиталарнинг тахминан 90 % ёғочдан ясалади. 
Ёғочнинг асосий қисмлари-целлюлоза ва лигнин, уларнинг элементар 
таркиби (% да): целлюлоза – С 44,3; О 49,3; Н 6,4; лигнин – С 64,4; О 29,7; Н 
5,9. 
Целлюлоза яримсахаридларга киради. Унинг кимёвий таркиби 
тахминан (С
6
Н
10
О
5
)
х
формула билан ифодаланиши мумкин, бу ерда х – 
катталиги ҳали ўрнатилмаган полимерзация коэффциенти. Лигнин 
формулага эга эмас; у аниқ кимёвий бирликка эга эмас, ўзида бир нечта 
моддалар бирлигини акс эттиради. Кимёвий у целлюлоза билан боғлиқ эмас. 


70 
Уни целлюлозадан ажратиш мумкин, целлюлоза тузилиши бунда 
бузилмайди. Ёғоч таркибида целлюлоза ва лигниндан ташқари яна 
гемицеллюлоза ҳам бор. Ёғочнинг барча таркибий қисмлари ёғоч толали 
плиталарни ишлаб чиқариш жараёнида қисман ёки бутунлай толага айланиб, 
плиталарга аниқ хусусиятлар беради. 
Лигнин аморф ва изотроп моддани ўзида акс эттиради. Целлюлоза 
кристалл тузилишга эга; у мицелла деб номланувчи кристаллитлардан 
ташкил топган бўлиб, уларнинг узунлиги 500- 700Ǻ ва қалинлиги 50-60 Ǻ 
мицеллалар фибрилларни ҳосил қилади, уларни диаметри 3000-5000 Ǻ.,
бўлган таёқчаларга эга. Мицелла ва фибриллалардан турли шаклдаги 
клеткалар ташкил топади. Ёғочдан ёғоч толали плиталар тайёрлаш учун 
ишлатишда толасимон шаклли клеткалар катта аҳамиятга эгадир. 
Баргсимон жинсли ёғочда бундай клеткалар либришакл тола деб 
номланади. Улар узун шаклга, ички тор бўшлиқларга, қалин деворлар ва 
ўткир учларга эга. Игнасимон жинсли ёғочда чўзинчоқ клеткалар трахеид 
дейилади. Игнасимон ёғочда трахеидлар ҳажм бўйича 90-95% ни, баргсимон 
ёғочда эса либриформа толалари таркиби ҳажм бўйича 60-65% ни ташкил 
қилади. Либриформа толалари трахеид толаларидан қисқа ва ингичкадир. 
Либриформа толалари узунлиги 1 мм эга яқин, диаметри эса 20-30 мк; 
трахеидлар 3 дан 10 мм гача узунликка ва 30-70 мк диаметрга эга. Ёғоч 
толали плиталар ишлаб чиқаришда барча тарқалган ёғоч-дарахт турлари; 
сосна, ель, пихта, қайин, ольха, осина, терак ва бошқалар ишлатилиши 
мумкин. 

Download 4,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish