Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё – технология институти


Трапеция усули алгоритмини блок-схемалар билан ифодаланиши



Download 3,72 Mb.
bet32/44
Sana23.02.2022
Hajmi3,72 Mb.
#179072
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   44
Bog'liq
ХУА Маъруза матни

Трапеция усули алгоритмини блок-схемалар билан ифодаланиши.


Назорат саволлари


1. Аниқ интегрални тўғри тўртбурчак усули билан ҳисоблаш формуласида ҳисоблаш хатолиги.
2. Аниқ интегрални трапеция усули билан ҳисоблаш формуласида ҳисоблаш хатолиги.
3. Тўғри тўртбурчак ва трапеция усулларининг фарқланиши.


МАЪРУЗА – 13
Симпсон усули. Алгоритмлар.

Аниқ интегрални тақрибий ҳисоблашнинг маъноси.


Аниқ интегрални тақрибий ҳисоблашда Симпсон формуласи
Аниқ интегрални тақрибий ҳисоблашни Симпсон усулининг геометрик
маъноси
Алгоритм. Дастур коди


Аниқ интегрални ҳисоблашни тақрибий усуллари
Интеграл тарихан эгри чизиқлар билан чегараланган фигураларнинг юзини, хусусан эгри чизиқли трапециянинг юзини ҳисоблаш муносабати билан келиб чиққан. Трапециянинг асоси бўлган [а;b] кесмани х1, х2, …, хn нуқталар билан n та кесмаларга бўламиз. У xолда бўлиниш оралиғи узунлиги h=(b-a)n формула билан ифодаланади. х0=a десак, xi=xi-1+h нуқталарни белгилаб оламиз, бунда i=1,2,3,…n. x1, х2, х3, …, хn нуқталардан чегаравий эгри чизиқ билан кесишгунга қадар вертикал параллел тўғри чизиқлар ўтказамиз ва кесишиш нуқталарининг ординаталарини қуйидагича у(х1), у(х2), …, у(хi), … каби белгилаймиз. Xар бир оралиқдаги оординатаси узунлиги у(хi)га тенг тўғри тўртбурчакнинг юзаларини топамиз.



Аниқ интегрални тақрибий ҳисоблашнинг Симпсон усули

Аниқ интеграл қийматини тақрибий ҳисоблаш усуллари орасида Симпсон усули аниқроқ натижа олиш имкониятини беради. [а,в] кесмани узунлигини h=(b-a)/2n га тенг бўлган 2n та жуфт бўлакка х1, х2,…, х2n-1 нуқталар орқали ажратамиз. Бунда [х0, х2], [х2, х4],…,[х2n-2, х2n] кесмалар ҳосил бўлади. Бу ерда х0=а, x2n=b бўлади. Бу кесмаларнинг ўрталари мос равишда х13 ,…,х2n-1 нуқталар бўлади.У xолда асосий ҳисобланувчи интегрални


= + +…+
интеграл йиғиндига ажратамиз.
Xар бир [х2i, х2i+2] (i=0 дан n-1 гача) кесмаларда (х2i, Y2i), ( х2i+1, Y2i+1), (х2i+2, Y2i+2) нуқталар орқали xамма вақт парабола ўтказиш мумкин, шу билан бирга бундай парабола [х2i,y2i2] кесмада фақат битта бўлади. Ёрдамчи парабола билан чегараланган эгри чизиқли трапеция юзи тақрибан берилган эгри чизиқли трапециянинг юзига тенг, яъни

Параболага тегишли xар учта нуқта учун юқоридаги тенгламани ёзамиз:

Xосил бўлган A,B,C номаълумли учта тенгламалар системасини ечиб, A,B,C ларнинг қийматини интеграл ифодага қўйиб, интегрални ҳисоблаймиз. Xар бир кесмалар учун уларнинг қийматини қўшиб, параболалар усулига мос формулани xосил қиламиз. Натижада қуйида келтирилган формулага эга бўламиз:


;
бу ерда h=(b-a)/2n .



Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish