Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё – технология институти


Чизиқли тенгламалар системасини Крамер усули билан ечимларини топиш



Download 3,72 Mb.
bet18/44
Sana23.02.2022
Hajmi3,72 Mb.
#179072
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   44
Bog'liq
ХУА Маъруза матни

Чизиқли тенгламалар системасини Крамер усули билан ечимларини топиш

1. Чизиқли тенгламалар системаси ҳақида тушунча. Системанинг ечими


Иқтисодий масалаларнинг аксарияти бир неча номаълумли (айтайлик m та) чекли сондаги (айтайлик n та) чизиқли тенгламаларни ўз ичига олган ва ушбу тенгламаларнинг умумий ечимини топиш масаласи қўйилган қуйидаги


(1)

чизиқли тенгламалар системасига келтирилади. Бу ерда, aij – хақиқий сонлар бўлиб, системанинг коеффициентлари; bi - хақиқий сонлар эса унинг озод ҳадлари дейилади. Системанинг (1) кўринишдаги шаклига m та номаълумли n та чизиқли тенгламалар нормал системаси дейилади.




- коэффициентлар ёки асосий матрица,


кенгайтирилган матрица дейилади
(1) системанинг ечими ёки ечимлари тўплами деб, унинг ҳар бир тенгламасини сонли айниятга айлантирадиган мумкин бўлган барча m та хақиқий сонларнинг тартибланган (х1; х2; … ; хm ) тизимлари тўпламига айтилади.
Системани ечиш деганда – унинг барча ечимларини топиш ёки ечимга эга эмаслигини кўрсатиш тушунилади.
Чизиқли тенгламалар системаси ечимга эга бўлса - биргаликда, ягона ечимга эга бўлса - аниқ, чексиз кўп ечимга эга бўлса - аниқмас ва умуман ечими мавжуд бўлмаса – биргаликда бўлмаган система дейилади.
Тенгламалар системасининг бирор-бир тенгламаси зид (қарама-қарши) тенглама бўлса, системанинг ўзи хам зид, яъни биргаликда бўлмаган системани ташкил этади. Айнан тенг ечимлар тўпламига эга тенгламалар системаларига эса тенг кучли (эквивалент) системалар деб аталади.
2. Чизиқли тенгламалар системасининг ечими мавжудлиги ва ягоналиги ҳақида теоремалар.
(1) умумий кўринишдаги чизиқли тенгламалар системасининг биргаликдалик ва аниқлик масаласини қуйидаги теорема очиб беради.
Кронекер-Капелли теоремаси. Чизиқли тенгламалар системаси биргаликда бўлиши учун унинг асосий матрицаси рангининг кенгайтирилган матрицаси рангига тенг бўлиши зарур ва етарли.
Агар асосий А матрица ранги кенгайтирилган (А | B) матрица рангига тенг бўлиб, тенг ранглар ўз навбатида номаълумлар сони m га тенг бўлса, яъни rang(А) = rang(А | B) = m , система аниқ бўлади.
Агар А матрица ранги кенгайтирилган (А | B) матрица рангига тенг бўлиб, тенг ранглар номаълумлар сони m дан кичик бўлса, яъни ранг(А) = ранг(А | B) < m, система аниқмас бўлади.
Агарда асосий матрица ранги кенгайтирилган матрица рангидан кичик бўлса, система биргаликда бўлмайди.
n та номаълумли n та чизиқли тенгламалар системаси нормал кўринишда берилган бўлсин:


(2)

(2) система учун унинг аниқлик шарти муҳимдир.



Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish