Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат техника университети

1-постулат - ўлчанаётган катталикнинг чинакам 
қиймати мавжуддир. 
24 
2-постулат - катталикнинг чинакам қийматини 
аниқлаш мумкин эмас. 
3-постулат - 
ўлчаш амалида катталикнинг чинакам 
қиймати доимийдир. 
Энди айтишимиз мумкинки, ўлчанаётган катталикнинг учта 
қиймати бўлар экан: 
1.Чинакам қиймат (уни аниқлаш имкони мавжуд эмас); 
2.Ҳақиқий қиймат (чинакам қийматга яқин); 
3.Олинган қиймат (тажрибадан олинган қиймат). 
Табиийки, ҳакиқий қийматни қаердан оламиз деган савол 
туғилиши мумкин. Юқорида келтирган мисолимиз бўйича, олмани 
савдо дўкони тарозисида бир неча марта такрорий ўлчаб, 
натижаларнинг ўртача қийматини олсак, шу ҳақиқий қиймат деб 
олиниши мумкин.
 
1.6. Ўлчашларнинг сифат мезонлари
Ҳар бир нарсанинг сифати бўлгани каби ўлчашларнинг ҳам 
сифати ва унинг мезонлари мавжуд. Бу мезонлар ўлчашлардаги 
асосий тавсифларни ифодалайди. Бу мезонлар қаторига 
қуйидагилар киритилган: 
Аниқлик - бу мезон ўлчаш натижаларини катталикнинг 
чинакам қийматига яқинлилигини ифодалайди. Миқдор жиҳатдан 
аниқлик нисбий хатолик модулига тескари тарзда баҳоланади. 
Масалан, агар ўлчаш хатолиги 10
-3
бўлса, унинг аниқлиги 10
3
бўлади ёки бошқача айтганда, қанчалик аниқлик юқори даражада 
бўлса, шунчалик, ўлчаш натижасидаги мунтазам ва тасодифий 
хатоликлар улуши кам бўлади. 
Ишончлилик - ўлчаш натижаларига ишонч даражасини 
белгиловчи мезон ҳисобланади. Ўлчаш натижаларига нисбатан 
ишончлиликни эҳтимоллар назарияси ва математик статистика 
қонунлари асосида аниқланади. Бу эса конкрет ҳолат учун хатолиги 
берилган чегараларда талаб этилган ишончлиликдаги натижаларни 
олишни таъминловчи ўлчаш усули ва воситаларини танлаш 
имконини беради.