Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус таълим вазирлиги Термиз Давлат Университети

3. Қарорларни асослаш, қабул қилиш ва уларни бажариш жараёнларининг тахлили.
Қарорларни асослаш асосан бошқарув аппаратининг иxтисослаштирилган функционал бўлинмалари томонидан қатъий изчилликда амалга оширилади. Қарорларни асослашнинг биринчи босқичи асос маълумотларни олиш хисобланади, ундан кейин ишни тахлилий ишлаб чиқиш босқичи келади.
Ишлаб чиқиш босқичи иқтисодий-теxник хисоб-китоблар, лойихалаш-конструкторлик ишлари, моделлар, ижтимоий-псиxологик асослашлар мажмуидан иборат бўлади. Бу операциялар юқори малакали мутаxассисларни жалб қилишни талаб этади.
Қарор қабул қилиш босқичи ишнинг фаол ва энг масъулиятли қисми хисобланади. Қарорни асослаш қай даражада пуxта ва мукаммал амалга оширилган бўлмасин, уни қабул қилиш босқичида қарорнинг энг самарали варианти танлаб олинади. Қарор тасдиқланганидан кейин бажариш мажбурий бўлган кўрсатмага айланади.
Қарор қабул қилиш процедураси қарорнинг лойихасини уни тайёрлаган бўлинма доирасида мухокама қилиш; қарорнинг олдиндан танланган вариантларини ёндош функционал бўлинмаларининг рахбарлари билан мухокама қилиш; қарор лойихасини жамоат ташкилотлари вакиллари ва бутун жамоа билан мухокама қилиш; қарорнинг ресурс таъминотини текшириш; қарор лойихасини ташқи манфаатдор ташкилотлар билан келишиш; қарорнинг маъқўлланган лойихасини тасдиқлаш учун тақдим этишдан иборат бўлади. Тўғри, бу мураккаб жараёндан қарорларнинг барча турлари хам ўтавермайди, кўпгина жорий қарорлар учун процедура қисқартирилади.
Қарор қабул қилиш жараёнининг тахлили, энг аввало, мавжуд қарор қабул қилиш протседураларини ушбу тоифа қарорлар учун белгиланган намунавий процедураларга таққослашдан иборат бўлади. Бунда информацион чекинишларни аниқлаш айниқса мухимдир.
Иш амалиётида асоссиз келишишлар, экспертизалар, қарор лойихаларини кўриб чиқиш босқичларининг чўзилиши, сўровларга ўз вақтида жавоб бермаслик холлари жуда кўп учрайди. Бу қарор қабул қилиш жараёнининг алохида операцияларини бажариш вақтининг чўзилишига олиб келади.
Хар бир қарор қайси поғона рахбариятининг ваколатларига тегишли бўлса, ўша рахбарият миқёсида қабул қилиниши лозим.
Xулосалар.
1. Қарорларни асослаш, қабул қилиш ва уларнинг бажарилишини ташкил этиш бошқарув жараёнининг асосий мазмуни хисобланади.
2. Бошқарув қарорлари қўйилган мақсадлардан келиб чиқади.
3. Менежерларнинг иш амалиётида қарорларни асослашнинг дастурий-мақсадли, оптималлаштириш, тахлилий хисоб-китоб, тизимли ва тажриба методлари қўлланади.
4. Қарор қабул қилиш процедураси аxборот тўплаш ва унга ишлов бериш, қарорнинг турли вариантларини ишлаб чиқиш,лойихаларни мухокама қилиш, ресурс таъминотини текшириш, мақбул қарорни танлаш, лойихани ижрочиларга етказиш, ижрони назорат қилишдан иборат бўлади.
5. Қарорни қабул қилиш босқичи рахбар ишининг фаол ва энг масъулиятли қисми хисобланади.
Саволлар.
1. Бошқарув қарорларининг мохияти нимадан иборат?
2. Бошқарув қарорлариаи қабул қилиш ва бажариш жараёнинг тахлили нималарни назарда тутади?
3. Қабул қилинган қарорнинг истиқболлилиги қандай аниқланади?
4. Қайси қарор турларини биласиз?
5. Бошқарув қарорларини бошқарувнинг хар бир поғонасида ким тайёрлайди ва ким қабул қилади?