Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги темиз давлат университети

Ёрдамчи тўсинни ҳисоблаш. Тўсинга таъсир этаётган юкни текис тақсимланган деб қараш мумкин. Шу сабабли, доимий юкни тўшама тўсиннинг оғирлигини эътиборга олган ҳолда ҳисоблаймиз.
Шундай қилиб ёрдамчи тўсиндаги юкнинг қиймати:


g_H = 0,01·78,5 + 0,01·15,9/0,9583 = 0,951 кН/м² ;
q_n = (0,951+23,5) · 2,7 = 66,02 кН/м ;
q = (1,05·0,951 + 1,2·23,5) · 2,7 = 78,84 кН/м.

Тўсиндаги максимал эгувчи момент:

кн·м

(3) формулага асосан талаб қилинган қаршилик моменти:

см³.

“Сортамент”га асосан №50 қўштавр танлаймиз, W_x = 1598>W_mp. Кесим юзасининг инерция моменти I_x = 39727 см⁴, 1 метрининг огирлиги 78,5 кг/м, b_t=17см;

Тўсиннинг бикрлигини текширамиз:

Тўсиннинг бикрлиги таъминланган. Унинг устиворлигини (3) формула орқали текширамиз.

Тўсин белбоғи токчасининг ўқлари орасидаги масофа:


h₀ = h-t = 50-1,52 = 48,48.

Тўсин маҳкамланишининг етарлилигини текширамиз:

Текширув бажарилди деб ҳисоблаймиз, чунки тенгсизликнинг ўнг ва чап қисмларининг қийматлари орасидаги фарқ жуда кичик.

II- вариант буйича пўлат сарфини аниқлаймиз. Тўшаманинг оғирлиги худди 1– вариантдагидек 78,5 кг; тўсин тўшамасининг оғирлиги 15,9/0,9583 = 16,6 кг; ёрдамчи тўсинлар оғирлиги 78,5/2,7 = 29,1 кг; жами 78,5 + 16,6 + 29,1 = 124,2 кг.

1–чи ва 2–чи вариантлар учун пўлат сарфини солиштирганда 2–чи вариант учун бу фарқ 5,1 кг га катта ёки 4,3 %. Шунинг учун 1–чи вариант пўлат сарфи бўйича тежамли ҳисобланади. Кейинги хисобларимизда I-вариантни асос сифатида кабул киламиз.