Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тдпу ҳузуридаги педагог кадрларни қайта

Электрон дарслик (ЭАТР) – муайян ўқув модели бўйича 
яратилиб, бу турдаги ўқув адабиѐтини яратишга қўйилган 
талабларга тўла жавоб берган ҳолда нашр маҳсулоти 
сифатида чоп қилиниши учун расман рухсат этилган 
электрон шаклдаги дарслик 
ЭАТР ҳужжати – ўқув модулини самарали ўзлаштириш
учун зарур бўлган компьютер дастурлари ҳамда маълумот-
лар базасини ўзида қамраб олган ўқув ва методик ахборот 
ҳамда бошқа турдаги материаллар 
ЭАТРнинг ишчи ўқув дастури – намунавий дастур асоси-
да ДАВЛАТ ТАЛАБЛАРИ ва муайян, аниқ таълим муасса-
сасига мос равишда ўқув жараѐнининг методик, ахборот, 
техник таъминлаш имконияти, таьлим олувчиларнинг 
тайѐргарлик даражалари инобатга олинган ҳолда ишлаб 
чиқилиб, ОТМнинг кенгашлари томонидан тасдиқлана-
диган электрон ўқув дастури 
14

---

бериш, эгалланган билимларни мустаҳкамлашда методик ѐрдам 
кўрсатиш ва ҳ.к.)ни имитация қила олиши лозим. Шу билан бирга 
ЭАТР ўрганилаѐтган ўқув модулига оид қўшимча маълумотлар 
асосида ўқув материалларини тўлалигича қамраб олиш 
имкониятига эга бўлади. Ўқув модули бўйича тўла ўқув 
маълумотларни қамраб олиш имконияти ЭАТРнинг амалий 
қийматини белгилаб беради. ЭАТРнинг “юқори интеллектга 
эгалиги” унинг анъанавий дарслик (фақатгина компьютерда 
фойдаланиш)га нисбатан амалий қийматга эгалигини ифодалайди. 
Зеро, ЭАТР зарур маълумотларни тезкор излаш, уларни қайта 
ишлаш қулай, зарур ҳажмда ихчамлаштириш ва б. қўшимча 
имкониятларга эгаликни ҳам намоѐн этади.
Электрон дарсликлар бир неча турга бўлинади. Улар: 
Электрон дарсликларнинг турлари: 
1) мустақил таълим олиш учун мўлжалланган ва услубий материал-
лардан ташқари қўшимча тарзда сўровномалар, глоссариялар, ўқув 
материалининг илмий таснифи, уларни алгоритмик ўзлаштириш бўйича 
машқлар ва малака рўйхатини қамраб олган дарслик (гиперматн); 
2) ўқув материалига ҳаракат бағишловчи видео (бунда ахборотни қабул 
қилишнинг эшитиш ва кўриш каналларидан фойдаланилади) ҳамда 
тингловчига ҳиссий таъсир кўрсатиш орқали ўқув материалини 
ўзлаштиришни кучайтирувчи ѐзиб олинган аудио маърузалар; 
3) ўрганилаѐтган фанларнинг тингловчи томонидан ўзлаштирилишига 
кўра алмаштирилиб, кодоскоп, проектор (мультимедиа проектори) 
имкониятларидан фойдаланган ҳолда семинар тусида ташкил этиладиган 
дарс учун мўлжалланган ўқув материаллари; 
4) супертъюторлар шаклидаги ўқув компьютер дастурлари (машқ 
қилдирувчи дастурлар), профтъюторлар (ЭАТРтаълим йўналиши 
фанлари дастурларини характерловчи ўқув материаллари), 
комплеевлар 
(робот ва тармоқлар билан боғлиқ компьютер ўйинлари; бу воситалар 
семинар варианти сифатида гуруҳ учун ҳам, мустақил таълим олиш учун 
ҳам қўлланилади); 
5) мунозара шаклидаги фаол семинарлар, “давра столлари”, ролли