Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ш. Ш. Шодмонов, У. В.ҒАфуров иқтисодиёт назарияси

4.2-чизма
Қийматнинг меҳнат назарияси ва кейинги қўшилган миқдор нафлилиги назариясининг ўзаро алоқаси ҳамда бир-бирини тўлдириши

Товар қийматининг пулдаги ифодаси

Нарх

Товар нафлилигининг пулдаги ифодаси

Таклиф

Бозорда намоён бўлиши

Талаб

Ишлаб чиқарувчи ва сотувчилар

Бозор иштирок-чилари манфаатининг ифодаланиши

Истеъмолчи ва харидорлар

Ижтимоий зарурий меҳнат сарфи

Товар қийматининг аниқланиши

Нафлилик ва қўшилган нафлилик

К.Менгер,
Ф.Визер,
Е.Бем-Баверк

Қиймат назариялари асосчилари

У.Петти, А.Смит, Д.Рикардо, К.Маркс

Меҳнат назарияси

Қийматнинг турли назариялари

Қўшилган нафлилик назарияси

Умуман айтганда, узоқ тарихий даврдан бошлаб тортишувга сабаб бўлган нарса – товарда гавдаланган ижтимоий меҳнатнинг икки ёқлама тавсифи ва шу асосда ҳосил бўладиган товарнинг икки хил хусусиятига эга бўлишини инобатга олмасликдир. Меҳнат назариячилари товарга сарфланган меҳнат миқдорига асосий эътиборни қаратган бўлса, маржиналистлар унинг нафлилигига эътибор бериб келадилар. Уларнинг бири кўпроқ товарни ишлаб чиқарувчилар манфаати нуқтаи назаридан таҳлил қилган бўлса, иккинчиси истеъмолчи (харидорлар) манфаати нуқтаи-назаридан қарайдилар. Ҳолбуки товарнинг қийматини ва бинобарин нархини аниқлашда унинг икки томонига ва сотувчилар билан харидорлар манфаати тўқнашган тугунга эътибор қаратиш зарур.