Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Иш вақти меҳнат талабчанлиги
- Ишлаб чиқарилган 
маҳсулот бирлигига тўғри келадиган умумий иш вақтининг 
миқдори: 
х
с
к
т
М
X
в
М
.

(2.1.6)
Бунда
: М
т
в – ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг иш вақти 
бўйича меҳнатлилиги; X
к.с
– умумий ходимлар иш вақтининг 
миқдори. 
Шунингдек, фаолият самарадорлигини ифодаловчи “меҳнат 
ҳақи меҳнатлилиги” ва бошқа “фондлар билан қуролланиш”, 
“фондлар қайтими” ва “фонд сиғими” каби кўрсаткичларни қўйида 
тавсифлаймиз. 
Меҳнат ҳақи меҳнат талабчанлиги 
- Ишлаб чиқарилган 
маҳсулот бирлигига тўғри келадиган ходимларга тўланган меҳнат 
ҳақининг умумий миқдори:
х
х
т
М
И
и
М

(2.1.7)
Бунда: 
Qwm – ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг меҳнат ҳақи 
бўйича меҳнатлилиги; W – умумий ходимлар меҳнат ҳақининг 
умумий миқдори. 
Ресурс-сарф ёндашувига мувофиқ тадқиқ қилиш жараёнида 
қўйилган вазифаларни тўлиқ баҳолаш учун фондлар самарадор-
лигини ифодаловчи кўрсаткичларни ўзаро таққослаш муҳим 
ҳисобланади. 
Шуни алоҳида қайд этиб ўтиш жоизки, самарадорликни 
ҳисоблаш учун зарур бўлган кўрсаткичларсиз уни баҳолашнинг 

---

79 
услубий асосларини ишлаб чиқиб бўлмайди. Аммо, мазкур ҳолатда 
самарадорликни аниқлашнинг кўплаб кўрсаткичлари мавжуд 
бўлган бир вақтда улардан энг мақбулини танлаб олиш муаммоси 
юзага келади. 
Олиб борилган тадқиқотлариз натижасида шу нарса аниқ-
ландики, меҳнат самарадорлигини баҳолашда услубий асослардан 
тизимли фойдаланиш: