Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

II BO’LIM. INVESTITSIYA VA INNOVATSIYALARNI  
MOLIYALASHTIRISH YO‘NALISHLARI  
 
XII MODUL. INVESTITSIYA FAOLIYATINI MOLIYALASHTIRISH 
MANBALARI VA USULLARI 
Reja: 
1. 
Investitsiya faoliyatini moliyalashtirish manbalari va ularning tarkibi
 
2. 
Investitsiya faoliyatini moliyalashtirish usullari 
 
 
1  –  savol  bayoni. 
Iqtisodiyotni  tarkibiy  qayta  qurish  faol  investitsiya 
siyosatini  o’tkazish  bilan  chambarchas  bog’liqdir.  Investitsiya  bazasini 
rivojlantirish  va  chuqurlashtirish  islohotlar  strategiyasining  muhim  shartidir. 
Iqtisodiyot tuzilishi qurilishining belgilangan yo’nalishlari eksport imkoniyatining 
kengaytirilishiga, baquvvat investitsiya siyosatini o’tkazish yo’li bilangina erishish 
mumkin. Buning uchun o’z sarmoyalarimizni ham, tashqi kreditlarni ham bevosita 
investitsiyalar va ularning barcha manbalarini ham ishga solish zarur. Investitsiya 
loyihalarini moliyalashtirish usullari va manbalari xususida so’z yuritishdan avval 
ular  o’rtasidagi  farqni  anglab  olish  zarur  bo’ladi.  Investitsiya  loyihalarini 
moliyalashtirish  usullari  va  manbalari  o’rtasidagi  asosiy  farq  shundan  iboratki, 
investor  tomonidan  tanlab  olingan  moliyalashtirish  usuli  orqali  moliyalashtirish 
manbasi yuzaga keladi. Misol tariqasida, investor tomonidan qabul qilingan qaror 
asosida  tanlangan  “kreditlashtirish”  usuli  orqali  “qarz  mablag’lari”  manbai,  yoki 
“aksionerlashtirish”  usuli  orqali  “jalb  qilingan  mablag’lar”  manbai  yuzaga 
kelishini keltirib o’tishimiz mumkin. 
 
Investitsiyalarni  va  investitsiya  faoliyatini  davlat  tomonidan  qoʻllab-
quvvatlashning  maqsad  va  usullari
  “
Investitsiyalar  va  investitsiya  faoliyati 
toʻgʻrisida”gi  Oʻzbekiston  Respublikasining  qonunining  30-moddasiga  ko’ra, 
investitsiyalarni  va  investitsiya  faoliyatini  davlat  tomonidan  qoʻllab-quvvatlash 
qulay  investitsiya  muhitini  yaratish,  yangi  raqobatbardosh  hamda  innovatsion, 
eksportga  yoʻnaltirilgan  va  (yoki)  import  oʻrnini  bosuvchi  ishlab  chiqarishlarni 
tashkil etishga doir investitsiyalarni ragʻbatlantirish, mavjud ishlab chiqarishlarni 
zamonaviy  texnologiyalarni  qoʻllagan  hamda  zamonaviy  boshqaruv  tajribasini 
joriy  etgan  holda  kengaytirish  va  yangilash  maqsadida  amalga  oshiriladi. 
Investitsiyalarni  va  investitsiya  faoliyatini  davlat  tomonidan  qoʻllab-quvvatlash 
quyidagi usullarda amalga oshiriladi: 
-
 
imtiyozlar va preferensiyalar qoʻllash; 
-
 
investitsiya  loyihasini  birgalikda  moliyalashtirish  uchun  markazlashtirilgan 
investitsiyalar ajratish; 
-
 
moliyaviy, maslahat berish va axborot jihatidan qoʻllab-quvvatlash. 
Iqtisodiyot 
tuzilishi 
qurilishining 
belgilangan 
yo‘nalishlari  eksport 
imkoniyatining  kengaytirilishiga,  baquvvat  investitsiya  siyosatini  o‘tkazish  yo‘li 
bilangina  erishish  mumkin.  Buning  uchun  o‘z  sarmoyalarimizni  ham,  tashqi 
kreditlarni  ham  bevosita  investitsiyalar  va  ularning  barcha  manbalarini  ham  ishga 
solish  zarur.  Investitsion  loyihalarni  moliyalashtirish  investorlar  tomonidan  tashkil 
etilgan  har  xil  manbalar,  shu  jumladan  moliyaviy  resurslarni  jalb  qilish  yo‘li  bilan, 

---

167 
 
kreditlar  evaziga  qonunchilikda  belgilangan  holda  qimmatli  qog‘ozlar  va  zayomlar 
chiqarish hisobiga amalga oshiriladi (12.1-rasm).