Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

 
Таянч тушунча ва иборалар: 
Қонун, кадрлар тайёрлаш бўйича давлат сиёсати, бола хуқуқлари, таълим тизими, 
ўқитувчига қўйилган талаблар, таълимни ислох қилиш , тарбияни ислох қилиш , таълим-
тарбия мазмуни, давлат таълим стандартлари, давлат дастурлари, ёндашувлар, 
ўқитувчининг инновацион фаолияти.
Ўзбекистон Республикаси инсон ҳуқуқлари ва эркинликларига оғишмай риоя 
этилишини таъминлайдиган демократик ҳуқуқий давлат ҳамда фуқаролар жамияти қуришга, 
ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётини шакллантиришга, жамиятни маънавий 
янгилашга, жаҳон ҳамжамиятига уйгунлашувга қаратилгаи йўлни танлаб олди. 
Инсон, унинг ҳар томонлама камол топиши ва фаровонлиги республикада амалга 
оширилаётган ўзгартиришларнинг бош мақсади ва ҳаракатлантирувчи кучидир. 
Мамлакатнинг ўзига хос хусусиятлари ва халқ анъаналарини ҳисобга олган ҳолда 
Ўзбекистон танлаб олган ўз ривожланиш модели шунга олиб келдики, ижтимоий-сиёсий, 
ижтимоий-иқтисодий ва маънавий ҳаётнинг тараққий этган мамлакатларда умум эътироф 
этган тамойиллари ҳамда нормалари ҳукмрон ва муқаррар хусусият касб этиб, улар 
республиканинг нафақат ҳозирги ҳолатини, балки унинг тараққиётини белгилайди. 
Замонавий иқтисодиёт, фан, техника ва технологияларни ривожлантириш асосида 
кадрлар тайёрланшинг такомиллашган тизимини яратиш мамлакатни тараққий эттириншинг 
энг муҳим шарти ҳисобланади. Тизимнинг амал қилиши кадрларнинг истиқболга 
мўлжалланган вазифаларни қўя олиш ва ҳал этиш қобилиятига, юксак умумий ва касбий 
маданиятга, ижодий ва ижтимоий фаолликка, ижтимоий-сиёсий ҳаётда мустақил равишда 
йўналиш ола билиш маҳоратига эга бўлган янги авлодини шакллантиришни таъминлайди. 
Кадрлар тайёрлаш соҳасида ҳозирга қадар амалга оширилаётган ўзгартиришлар фақат 
мавжудтаълим тизимини ислоҳ қилишга қаратилган эди, шахс, жамият, давлатнинг 
эҳтиёжлари билан касбий тайёргарликнинг амалдаги тизими ўртасидаги тафовутларни 
бартараф этишни таъминламас эди. Халқаро тажрибани, мавжуд кадрлар тайёрлаш 
тизимининг аҳволи ва муаммоларини таҳлил қилиш асосида унинг принцип жиҳатидан янги 
модели ишлаб чиқилди. 
Кадрлар тайёрлаш тизими янги моделининг моҳияти ва ўзига хос хусусияти унга 
асосий таркибий қисмлар сифатида қуйидаги компонентлар киритилганлигидадир: 
шахс — кадрлар тайёрлаш тизимининг бош субъекти, таълимга оид хизматларнинг 
истеъмолчиси ва уларнинг яратувчиси; 
узлуксиз таълим — кадрлар тайёрлашнинг пойдевори, асоси; 
фан — юқори малакали мутахассисларни тайёрловчи ва уларнинг истеъмолчиси; 
ишлаб чиқариш — кадрларга булган эҳтиёжнинг истиқболини белгилашни, уларнинг 
тайёргарлик даражаси сифатини баҳолашни. шунингдек кадрлар тайёрлаш тизимини қисман 
молиявий ва моддий-техникавий таъминлаиши амалга оширувчи асосий буюртмачи; 

---

24 
давлат ва жамият — кадрларнинг тайёргарлиги сифатини назорат қилиш ва 
баҳолашни амалга оширувчи, кадрларни тайёрлаш ва уларни қабул қилиб олишнинг бош 
кафиллари. 
Кадрлар тайёрлаш миллий дастури умумий маданиятни шакллантириш, жамиятдаги 
ҳаётга мослашиш, касб-корга ва таълимга оид дастурларни онгли равишда танлаш ҳамда 
кейинчалик ргёбга чиқариш учун ижтимоий-иқтисодий, ҳуқуқий, ташкилий, психологик-
педагогик ва бошқа шарт-шароитларни яратишни, оила, жамият, давлат олдидаги ўз 
масъулиятини англовчи баркамол инсонни тарбиялашни назарда тутади.