|
2-МАВЗУ: ЗАМОНАВИЙ ШАРОИТДА ГЕОАХБОРОТ ТИЗИМИНИ ҚЎЛЛАШ
Режа:
1. ГАТнинг асосий йўналишлари
2. ГАТнинг туризм соҳасидаги ўрни
3. ГАТ структураси ва унинг таркибига кирувчи гуруҳлар
1. ГАТнинг асосий йўналишлари
ГАТ ер юзасини ўрганишда ажралмас восита ҳамда ер ости,ер усти ва ератрофидаги жисмларни ўрганишда жуда муҳимдир.
Геоахборот тизимининг ишлатиш кўлами кенгайиб бормоқда. Шунинг учун барча соҳалардаги ГАТ нинг ўрнини билиш осон эмас. Уларнинг имкониятлари деярли чексиз. ГАТ кўчмас мулкка эга бўлган жисмоний шахсга (Х ва Й) координаталар ажратилиш имкони бор.
Мисол тариқасида,ер маълум бир ер кўчмас мулк сифатида тасвирланади ва шуернинг эгасига номига ягона давлат реестрида рўйхатига олинади. Йер ва унинг майдони чегаралари юқори аниқликдаги геодезик усуллари билан аниқланади. ГАТ ёрдамида ернинг сентроид координаталри, яъни ернинг маркази ҳисоблаб берилади.Шундай қилиб, кўчмас мулк эгасига маълум бир координаталар ажратилади ва шу маълумотлар ёрдамида кўчмас мулк ҳамда унинг эгасини топпиш имконияти туғилади. ГАТ глобал ахборот жамияти талабларига жавоб беради. Улар маъмурий экологик, ижтимоий, иқтисодий ва бошқа муаммоларни маълум турли даражада кўрсатади:
Глобал, Россияни бутун дунё ва Йевроосиё даражасида кўрсатади (1:45 000 000 - 1 100 000 000 кўламли).
Бутун Россия бўйлаб, бутун мамлакатни кўрсатган чегара ҳудуд даражасида (1: 2 500 000 -1: 20 000 000кўламли).
Регионал даражасида,асосий иқтисодий вилоятлар кўрсатилади (1:500 000 - 1:40 000 000 кўламли).
Маҳаллий, алоҳида вилоятларни, минтақа ёки майдонларни кўрстаишда (кўламли 1:50 000-1:1 000 000).
Муниципал, шаҳар чегараларини, маъмурий туман ва шаҳар четидаги ҳудудлар (: 50 000 1:10 000 -1 кўлами) барпо этиш мўлжалланган.
Ташқи ва маҳаллий тажриба шуни кўрсатадики, ахборот базис жараёнида устувор ва сифатли тизимлар сақлаб қолинади: ҳукумат барча даражадаги қарорларни қабул қилиш; бир илмий асосланган узоқ муддатли ва аҳоли пунктларининг ва уларнинг ҳудудларни оператив режалаштириш; саноат ва фуқаро фойдаланиш оптимал лойиҳалаш; шаҳар бош режасини ва унинг бажарилишини назорат қилиш ишлаб чиқиш; ҳолатини текшириб, экологик ижтимоий-иқтисодий, ҳудудларни ва уларнинг иқтисодий баҳолаш, табиий ресурс шартлари; Бухгалтерия вазифаларини ва шаҳар ер ва кўчмас мулк (бинолар ва иншоотлар) оқилона фойдаланиш такомиллаштириш; жойлашган ва муҳандислик шаҳар коммунал хизматлар тармоқлари фойдаланишга ҳақида ишончли маълумотларни олиш; барқарор солиққа тортилишига, атроф-муҳит, табиий ресурслар ва кўчмас мулк ифлосланиши учун тўловларни йиғиш амалга ошириш; кўчмас мулк ва турли табиий ресурсларга мулк ҳуқуқларини ҳимоя қилиш.
Атрофни мухофаза қилиш ташкилотлари биринчилардан бўлиб ГАТни фойдаланувчилари бўлишган. Маҳаллий ҳукумат, шунинг учун узоқ масофани ва кузатиш, масалан автомобил учун, ГАТ таҳлил мулк давлатларни ишлатилади. Д. Бироқ, асосий ГАТ тайинлаш ҳали амалий муаммоларни ҳал этиш учун улардан фойдаланиш мақсадида Йер юзасида содир бўлаётган жараёнлар ва ҳодисаларни билим ҳосил сифатида қаралиши лозим . Шундай қилиб, ГАТ ҳозирда инсон фаолиятининг турли соҳаларида ишлатиладиган интеграциялашган ахборот тизимининг замонавий тури бор:
ГАТ асосий йўналишлари:
Илмий-тадқиқот ташкилотлари
Бошқарувчи органлар
Ҳуқуқ-тартибот органлари ва ДАН (Давлат автомобил назорати)
Қуролли кучлари
Кўчмас мулк кадастри
Ташкилотни қутқариш хизмати
Тезкор ёрдам хизмати
Йонғиндан ҳимоя қилиш
Солиқ текширувлари
Хусусий ташкилотлар
Маҳаллий коммунал хўжалиги
Екология
Таълим муассасалари
Тадбиркорлик транспорт коммукация адреслари билан боғланган бўлиб, юқори сифатдаги иш тартибини талаб қилади.
Илмий тадқиқот ташкилотлари ГАТ ёрдамида вилоятлар бўйлаб савдо бозорларини ўрганишлари мумкин.Шу билан бирга, ишлаб чиқариш стратегиясини ишлаб чиқиш, маркетинг ва реклама компаниялари учун маблағларни оқилона тақсимлаш имконияти мавжуд.Бундан ташқари ГАТтижорат фаолиятини соҳасини ривожлантиришда иштирок этадиган транспорт йўнлашлари релефининг моделини тузишни имконини яратди.ГАТшаҳарсозлик нормалари ва қоидалари талабларини инобатга олган ҳолдабошқарув органлар ҳодимлари учун ривожланиш жараёнларини режалаштириш ва тартибга солиш учун зарурдир.
Қишлоқ ва шаҳар маъмурияти ГАТ нинг энг йирик фойдаланувчиларидан бири ҳисобланишади. Улар ерни ўрганиш жараёнида маълумотларни тўплаш, уларни тайёрлаш ҳамда фойдаланиш усулларини таҳлил қилиш ва келажакда ривожланиш режаларини тузиш учун ишлатилиши мумкин. Маҳаллий ҳокимият органлари мулкни (кўчмас мулк), йўллар ва коммунал хизматларни таърифлаш учун ГАТдан фойдаланишлари, атроф муҳитни ифлосланишини мониторинг қилиш бўйича материалларни таҳлил қилишлари мумкин.
Анъанавий равишда бошқариладиган бошқарув вазифаларидан ташқари, ГАТнинг аналитик имкониятлари саломатлик соҳасида, хусусан, йўллардаги мавжуд вазиятни ҳисобга олган ҳолда, қисқа масофани, масалан, тез тиббий ёрдам станциясидан беморга аниқлаш учун қўлланилиши мумкин.ГАТ эпидемиологик вазиятни таҳлил қилиш, турли касалликларнинг тарқалиши ва уларнинг келиб чиқиш сабабларини ўрганиш жараёнида ҳам қўлланилиши мумкин.
Тижоратда кўчмас мулкни сотиш ҳажми, истеъмол товарлари, юкларни ҳисобга олиш, бозор иштирокчиларининг манзиллари рўйхатига доир катта ҳажмдаги маълумотлар жалб қилинган. Барча керакли маълумотлар электрон харитада тақдим этилиши мумкин. Шундай қилиб, ГАТ жадваллардаги аниқ кўрсатилмайдиган ўзаро боғланишларни аниқлаб беришни таъминлайди, масалан, маълум маҳсулотлар ишлаб чиқарувчиси яқинидаги аҳоли сони ва бошқалар маълумотлар.
Do'stlaringiz bilan baham: |
