Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

ҲИСОБИНИНГ ВАЗИФАЛАРИ 
 
17-маъруза 
 
МОЛИЯВИЙ НАТИЖАЛАР КЎРСАТКИЧЛАРИ 
ТАРКИБИ ВА УЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 
 

---

124 
Ўзбекистон Республикасида корхоналар фаолиятининг охирги молиявий 
натижаларининг кўрсаткичлари, уларни шаклланиши ва ҳисобга олиниши 
«Маҳсулот (иш, хизмат)ларни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари ҳ амда 
молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисида Низом» да, 
шунингдек охирги йилларда қабул қилинган БҲ МС ларда , шу жумладан 1,2,3, 
21- сон БҲ МС ларда, атрофлича очиб берилган. 
Молиявий натижалар – бу фойда ѐки зарар. 
Ўз навбатида фойда ва зарар – бу олинган даромадлар ва қилинган 
харажатлар ўртасидаги фарқ. 
Корхона даромадлари бўйича бухгалтерия ҳисобининг асосий вазифалари 
бўлиб қуйидагилар ҳ исобланади: 

Даромадларни ҳ исоблаш тамойилига мувофиқ улар юз берган вақтдан 
бошлаб тан олиш ва баҳ олаш; 

Даромадларни тўғ ри гуруҳ лаш ва тегишли счѐтларда акс эттириш; 

Даромадларни солиқларга муносабатини тўғ ри белгилаш; 

Даромадларни молиявий ҳ исоботда тўғ ри акс эттириш ва бошқалар 
Корхона харажатлари бњйича бухгалтерия ҳ исобининг асосий 
вазифаларига қуйидагилар киради: 

харажатларни уларнинг моҳ иятини очиб берувчи мезонларига мос 
равишда ҳ исобга олиш; 

корхона харажатларини тўғ ри туркумлаш ва гуруҳ ларга ажратиш; 

корхона харажатларини тўғ ри, ўз вақтида ва тегишли бошланғ ич ҳ 
ужжатлар билан расмийлаштириш ; 

корхона харажатлари бўйича ҳ исоботлар маълумотлари ва ҳ исоб 
маълумотларини тњлиқ уйғ унлигини таъминлаш; 

келгуси давр ва муддати узайтирилган харажатларни тўғ ри ва ўз вақтида 
сотиш таннархи , давр харажатлари ва моливий фаолиятга доир харажатларга 
киритиш; 

тугалланмаган ишлаб чиқаришга тўғ ри келадиган харажатларни тўғ ри 
ва ўз вақтида ҳ исобга олиш , уларни белгиланган муддатларда қайта рўйхатдан 
ўтказиш (инвентаризация қилиш) ва сотиш таннархига тњғ ри киритилишини 
таъминлаш; 

сотиш таннархини, давр харажатларини ошиб кетишига сабаб бўлувчи 
норационал чиқимларни вужудга келиш сабаблари ва айбдорларини топиш, 
бундай чиқимларга йўл қўймаслик учун маъсул шахслар фаолиятини доимий 
назорат қилиш; 

мавжуд захиралар ва воситаларидан унумли фойдаланиш устидан 
назорат ўрнатиш; 

харажатларни солиқ солиш базаси объекти сифатида тўғ ри 
шакллантириш;

харажатларни ҳ исоблаш тамойилига мувофиқ улар юз берган вақтдан 
бошлаб тан олиш ва тегишли счѐтларда акс эттириш; 

---

125 

харажатларни молиявий ҳ исоботда тўғ ри акс эттириш ва бошқалар