Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Таянч иборалар 
 
Меҳнат; меҳнат жараёни; меҳнат предметлари; меҳнат воситалари; 
жонли меҳнат сарфлари; меҳнатнинг мазмуни; меҳнатнинг хусусиятлари; 
меҳнатнинг ижтимоий функциялари; эҳтиёжларни қондириш усули; 
меҳнатнинг турлари; оддий меҳнат; мураккаб меҳнат; меҳнат жараёни 
функциялари; мантиқий функция; ижро этувчилик функцияси; қайд этиш 
ва назорат қилиш функцияси; тартибга солиш функцияси; ижтимоий 
меҳнат муносабатлари. 
қисқача хулосалар 
«Меҳнат иқтисодиёти ва социологияси» бир томондан, реал мавжуд 
бўлган воқелик ҳақидаги билимларни кенгайтиришга, иккинчи томондан, 
меҳнат соҳасида кечадиган янги алоқалар ва жараёнларни қарор 
топтиришга кўмаклашади. 
Меҳнат – инсоннинг бирон бир мақсадга мувофиқ ижтимоий 
фойдали фаолиятдир. 
Меҳнат жараёни қуйидаги таркибий қисмлардан иборат: меҳнат 
предметлари; меҳнат воситалари; жонли меҳнат сарфлари. 
Меҳнат мазмуни – ходимнинг меҳнат предметлари ва воситалари 
билан ўзаро муносабатга киришувидир. 
Меҳнат мазмуни қуйидаги функцияларни бажаради: мантиқий, ижро 
этувчилик, қайд этиш ва назорат қилиш, тартибга солиш. 
 
 
Назорат ва муҳокама учун саволлар
1. «Меҳнат иқтисодиёти ва социологияси» фани нимани ўрганади? 
2. «Меҳнат иқтисодиёти ва социологияси» фани олдига қандай 
вазифалар қўйилган? 
3. «Меҳнат» тушунчасининг мазмуни ва моҳияти нимадан иборат? 
4. Меҳнат мазмуни деганда нима тушунилади ва у қандай аҳамиятга 
эга? 
5. «Иш» тушунчаси ва унинг «меҳнат» тушунчаси билан боғлиқлик 
даражаси нималарда намоён бўлади? 
6. Меҳнат жараёнининг оддий таркибий элементлари нималардан 
иборат? 
7. Меҳнат предметлари ва ижтимоий муносабатни ўзгартириш 
жараёни бўлган меҳнатнинг моҳияти нимада? 

---

18 
8. Меҳнатнинг характери ва элементларини, ишлаб чиқариш 
муносабатларининг вужудга келиши ва ривожланишида меҳнатнинг 
ролини таърифлаб беринг. 
9. Меҳнат мазмунан қандай ижтимоий функцияларни бажаради? 
10. Меҳнат редукциясининг моҳияти нимада?