Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Дебет: 5110 «Ҳисоб-китоб счѐти» 
Кредит: 6810, 7810 «Банк кредити (узоқ ѐки қисқа муддатли)» 
2. 
Банк кредитини қайтарган вақтда: 

---

25 
Дебет: 6810, 7810 «Банк кредити(узоқ ѐки қисқа муддатли)» 
Кредит: 5110 «Ҳисоб китоб счѐти « 
Албатта, кредитдан фойдаланган давр учун белгиланган фоиз 
ставкалар бўйича кредит фоизларини ҳисоблаш ва тўлаб бориш керак.
Қурилиш йўли билан асосий воситаларни яратиш (бино, иншоот ва 
бошқаларни қуриш) корхонанинг ўз кучи билан амалга оширилиши мумкин. 
Қуриш бўйича лойиҳалар билан бевосита боғлиқ бўлган ҳаражатлар ушбу 
актив таннархининг бир қисми сифатида капиталлаштирилади. Бу 
ҳаражатлар ўз ичига моддий ҳаражатларни, меҳнат ҳақи ҳаражатларини 
ҳамда устама ҳаражатларни олади. 
Баъзи бир умумий устама ҳаражатлар ҳамда қурилиш вақтида 
фоизлар бўйича қилинган ҳаражатлар ушбу активлар таннархига киритилади. 
Қурилиш обектига тақсимланиши керак бўлган умумий устама ҳаражатлар 
суммасини аниқлаш баъзан қийинчилик туғдиради, чунки тақсимланиб 
активлар таннархига киритиладиган устама ҳаражатларни аниқлаш айрим 
тортишувли масала бўлиб ҳисобланади.
Бу борада айрим мутахассислар ўз кучлари билан қурилган активлар 
бўйича ҳаражатларга фақатгина ушбу обект билан идентификацияланадиган 
устама ҳаражатлар тақсимланиши керак деб ҳисоблайдилар. Бошқалари эса 
ишлаб чиқариш устама ҳаражатлари ва устама ҳаражатларининг бир қисми 
фаолиятдаги шунга ўхшаш обектлар мезонларига мувофиқ ўз кучлари билан 
қураѐтган обект таннархига олиб борилади деб ҳисоблайдилар. 
Бир қатор мутахассислар умумий устама ҳаражатларининг маълум 
бир қисмини ўз кучи билан амалга ошириладиган қурилиш бўйича 
лойиҳаларга олиб бориш имкониятининг йўқлиги ўз кучлари билан 
яратилган активлар қийматининг пасайишига, ТМЗ ва сотилган маҳсулот 
қийматининг ошишига олиб келади, деган фикрни билдирадилар. Бундан 
ташқари актив сотиб олинган бўлса, сотиб олиш нархи шубҳасиз, 
сотувчининг устама ҳаражатларининг бир қисмини акс эттириши лозим. 

---

26