Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

z
S
c
AP
e
E
)
t
t
(









(3.7) 
Турғунлашган ҳолат учун, яни dt'/d

=0 бўлганда психрометрик 
формулани ҳосил қиламиз: 
)
(
t
t
AP
E
e





(3.8) 
Агар А нинг қиймати маълум бўлса, t ва t' ҳароратлар ўлчангаб, бу 
формуладан сув буғининг парциал босими е ни ҳисоблаш мумкин. 
(3.6) формуладан келиб чиқадики, психрометрик коэффициент А ҳаво 
ҳароратига, ҳаво босимига ва ҳўлланган термометрни ўраб оқиб ўтаѐтган 
ҳавонинг турбулентлик даражасига ва тезлигига боғлиқ. Унинг ҳароратга 
боғлиқлиги энг сезиларсиз бўлиб, ҳисобга олинмайди. 
А нинг ҳаво оқими тезлигига боғлиқлиги а ва D коэффициентларнинг 
Рейнольдс (Rе) сонига боғлиқлиги билан белгиланади. S>>S’ бўлганда, 
психрометрик коэффициентнинг ҳаво оқими тезлигига деярли боғлиқ 
эмаслиги а ва D коэффициентларининг Rе сонига боғлиқликларининг 
таҳминан бир хиллиги билан тушинтирилади. 
Агар психрометрнинг психрометрик коэффициенти ҳаво оқими 
тезлигига боғлиқ бўлмаса, у ҳолда психрометр идеал ҳисобланади. 
Психрометрик коэффициентнинг ҳаво оқими тезлигига боғлиқлиги 
қуйидагича ифодаланади:
A = A

(1 + a/V
b
), (3.9) 

---

38 
бу ерда а ва b – психрометр доимийлари, А

 – шамол тезлиги V


бўлганда 
психрометрик коэффициентнинг чегаравий қиймати. Идеал психрометр учун 
а=0.
Психрометрик коэффициентнинг ўзгарувчанлиги билан боғлиқ бўлган 
психрометр хатолигини камайтириш мақсадида, психрометрларни ишлаб 
чиқаришда а нинг таъсирини камайтириш чоралари кўрилади ѐки ўлчаш 
пайтида ҳўлланган термометрни тезлиги бир хил бўлган ҳаво оқими билан 
сунъий вентиляциялаш қўлланилади. 
Ҳаво намлигининг ўзгаришлари ҳамда t ва t' ҳароратларнинг 
ўзгаришлари орасидаги боғланишни аниқлайлик. Бу психрометрик усулни 
амалда қўллаш учун ҳароратларни қандай аниқлик билан ўлчаш зарурлигини 
аниқлашга имкон беради. 
(3.8) психрометрик формуланинг икки томонини ҳаво ҳароратига мос 
келадиган сув буғининг максимал парциал босимига бўламиз: 
)
(
t
t
E
AP
E
E
E
e
f






. 
(3.10) 
Клаузиус-Клапейрон тенгламасинини қўллаб, (3.10) даги биринчи 
қўшилувчини ўзгартирамиз 
2
kT
LE
dT
dE

,
(3.11) 
бу ерда k –Больцман доимийси. 
(3.11) даги каттатликларни ажратиб, интеграллашдан сўнг қуйидагига 
келамиз: 









0
0
0
T
T
T
kT
L
exp
E
E
(3.12) 
Экспопенциал функсияни қўшилувчиларга ажратамиз ва биринчи 
иккита ҳадларни ҳисобга олиб, қуйидагини ҳосил қиламиз: 
)
t
t
(
kT
L
E
E





2
1
(3.13) 
(3.10) қуйидаги кўринишга келтирамиз: 
)
(
1
2