Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги равшанов С. С, Мирзаев Ж. Д. Дон ва дон маҳсулотлари экспертизаси

Калит сўзлар ва таянч иборалар
Концентрат, рецептураси, вегетариан, дуккакли, панировка, кекс, печене, бодроқ, экструдирлаш, компонент, пуч донлар, ферментлар.


Назорат саволлари

1. 
   Дон асосидаги озиқавий концентратлар қандай аралашмалардан иборат?
   
2. 
   Хомашёга ишлов бериш технологик тартибига кўра, қандай концентратлар ишлаб чиқарилади?
   
3. 
   Ёрмалар ёки дуккаклиларни тайёрлаш қандай амалга оширилади?
   
4. 
   Макарон маҳсулотлари учун концентратлар қандай амалга оширилади?
   
5. 
   Озиқавий ёғлар қандай таомлар учун озиқавий концентрат сифатида қўлланилади?
   
6. 
   Қуритилган гўшт қандай озиқавий маҳсулот ҳисобланади?
   
7. 
   Зираворларда қандай моддалар кўп учрайди?
   
8. 
   Рецептура аралашмаларини тузишда нималар назарда тутилади?
   
9. 
   Қўлланиладиган технологик режимларига қараб, бўтқалар қандай турларга бўлинади
   

VБОБ. МАКАРОН МАҲСУЛОТЛАРИНИНГ ОЗИҚАВИЙ ҚИЙМАТИ
ВА ТАСНИФИ (КЛАССИФИКАЦИЯСИ)

Саноатда ишлаб чиқариладиганмакаронмаҳсулотларибуғдой уни ва сувдан тайёрланган хамирни 13 % ва ундан паст намликгача қуритиб ҳосил қилинган озиқ-овқат маҳсулоти ҳисобланади.

Макарон маҳсулотлари тез пишиши (қайнатиш давомийлиги навига қараб 3...20 дақиқа), бошқа озиқ-овқат маҳсулотлари билан яхши мослашиши ваозиқавий қийматининг юқорилиги туфайли кундалик ҳаётда, умумий овқатланишда ва озиқавий концентратлар ишлабчиқаришда жуда кенг қўлланилади.
Қўшимчаларсиз макарон маҳсулотларинингтаркибиқуйидагилардан иборат:оқсиллар-9...13 %;ҳазмбўладигануглеводлар - 76...78 %; ёғ- 1 % атрофида; минерал моддалар - 0,5...0,9 %; целлюлоза - 0.1...0,6 %.100 г маҳсулотнинг энергетик қиймати тахминан 1400 кЖ ни ташкил қилади. Макарон маҳсулотларининг углеводлари - 96 %, ёғлари - 93 %, оқсиллари -85 % гача ҳазм бўлади. Минерал моддалар ичида фосфор кўп миқдорни ташкил қилади,аммо калцийнинг миқдори кам.ВитаминларданРР ва В гуруҳига кирувчи витаминлар кўпроқ миқдорда мавжуд.
Булардан ташқари,макаронмаҳсулотлари бошқа афзалликларга ҳам эга: хусусиятини ўзгартирмасдан бир йилдан ортиқ сақланади; мутлақо эскир-майди,қоқнон,печене,донли қуруқ нонушталарга нисбатан гигроскопик хусусияти паст; ташишга чидамли.
Буғдой тури ва уннинг навига кўра макарон маҳсулотлари А, Б, В гуруҳларга ва 1, 2 синфларга бўлинади:
А гуруҳига - қаттиқ буғдой унидан тайёрланган маҳсулотлар;
Б гуруҳига - шаффофлиги юқори бўлган юмшоқ буғдойдан тайёрланган маҳсулотлар;
В гуруҳига - юмшоқ буғдойдан тортилган нонвойлик унидан тайёрлан-ган маҳсулотлар киради;
1-синфига - олий навли ундан тайёрланган маҳсулотлар;
2-синфига - биринчи навли ундан тайёрланган маҳсулотлар киради.
Масалан, А гуруҳ 1-синфга кирувчи макарон маҳсулотлари қаттиқ буғ-дойдан тортилган олий навли ундан тайёрланган, В гуруҳ 2-синфга кирувчи маҳсулотлар юмшоқбуғдойдантортилганбиринчи навли нонвойлик унидан тайёрланган.

Там берувчи ва бойитувчи қўшимчалар қўшибмакаронмаҳсулотлари тайёрланганида гуруҳ ва синф кўрсаткичлари ёнига мос қўшимчанинг номи ҳам қўшилади, масалан, Б гуруҳ, 1-синф, тухумли, В гуруҳ, 2-синф, томатли ва ҳоказо.

ГОСТ 875 га кўра макарон маҳсулотлари қуйидаги типларга бўлинади: найсимон, ипсимон (вермишел), тасмасимон (угра) ва шаклдор. Ўз навбатида санаб ўтилган макарон маҳсулотларининг типлари хилларга (подтипларга) ва турларга бўлинади.