Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги о'рта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

Эпизоотологик маълумотлар. Касалликка барча ёшдаги ба- лиқлар мойил. Ихтиофтириоз ёш балиқларда, 4—5 ёшдаги наслли балиқлар ва катта ёшдагиларда ўта оғир кўринишда кечади. Касаллик манбайи — бу касал балиқлардир. Шунинг учун балиқ- ларни ташишда жуда ҳам эҳтиёт бўлиш талаб этилади. Пастликда жойлашган ҳовузларнинг сувлари, ундаги чириган балиқлар қўз- ғатувчининг табиий манбайи ҳисобланади.
Ихтиофтириознинг эпизоотик кўриниши йилнинг барча мавсум- ларида, фаслларида кузатилади, бироқ касаллик кўпроқ ва ўткир оқимда баҳор ва ёз ойларида намоён бўлади. Ёзги ўткир оқиши, одатда, 1—3 ҳафта давом этиб, зарарланган балиқларнинг юз фоиз нобуд бо ълиши кузатилади, қишда эса касалликнинг эпизоотик кўриниши чўзилувчан характерга эга бўлиб, бир неча ойлар давом этиши мумкин. Бунда балиқларнинг ўлими ошиб боради. Ихтиофтириознинг тўсатдан пайдо бўлиши ёш балиқ ўстирувчи ва қишловчи ҳовузларда анча хавфлидир.
Касалликнинг клиник белгилари. Ихтиофтириуслар терининг эпителиал қобиғи ва бириктирувчи тўқима қатламлари орасида паразитлик қилиб, уларнинг яллиғланишига олиб келади. Касалликнинг бошланғич даврида жабра тўқ қизил тусда бўлади (қон томирларнинг қон билан тўлиши ва қон қуйилиш сабабли). Патологик жараённинг ривожла- ниши оқибатида эса жабранинг бир қисми анемия ҳолатида бўлса, иккинчи қисми некрозга учрайди. Бу жойларда сапролегния ва сапрофит микрофлоралар жойлашиб олади. Касал балиқларнинг терисида майда оқроқ дермоидли тепаликлар (тугунаклар) ҳосил бўлади.
Кучли инвазияланганида эса паразит кўзнинг шох пардасига кириб олади, бунда кератит ривожланади. Паразитлар ҳаттоки оғиз бўшлиғида ҳам жойлашиб олиши мумкин.
Касалликнинг бошланғич даврида балиқларда ҳеч қандай ўзгариш кузатилмайди, патологик жараённинг ривожланиши оқи- батида эса балиқлар безовталана бошлайди, гаранг, мастга ўхшаб қолади, тезлик билан сув остидан сувнинг юзасига отилиб чиқади, сув остидан лойқаларни қўзғатиб ташлайди, айланма ҳаракат қилади, сўнгра сув остига ётиб олади.
Кейинчалик кучли инвазияланган балиқларнинг фаоллиги йўқо- лади, сув қирғоқларида ушланиб қолиб, ташқи таассуротларга деярли жавоб бермайди. Балиқ териси шилиниб, ажралиб, балиқлар ҳаракат- ланганида улар орқасидан майда лентага ўхшаб эргашиб боради.