Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги о'рта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

Қизил парра — чучук сув балиғи. Европада тарқалган, Ўрта Осиёда Орол денгизи, Амударё ва Сирдарёда учрайди. Қамиш каби ўсимликлар орасида, дарёда эса сув секин оқадиган ерларда яшайди, ўсимликлардан холи жойларга яқин йўламайди.
Бўйи 30 сантиметрча, лекин кўпинча 20—25 сантиметрликлари овланади. Тангачаси йирик, ён чизиғи қорнига яқинроқ жойлаш- ган, дум сузгичи бироз ингичка ва учли. Орқаси кулранг-кўк, қорни ва ёнлари кумушдек оқ, орқа сузгичидан ташқари барча

16-расм. Қизил парра.

сузгичлари қип-қизил рангда, шунинг учун ҳам қизил парра деб аталади. Бу балиқ кўринишидан қизилкўзга жуда ўхшаб кетади, аммо қорнидаги пуштаги ва олд оғиз эканлиги билан ундан фарқ қилади.

Қизил парра март-июн ойларида урчийди, урчиш вақти яшай- диган ернинг иқлим шароитига боғлиқ. Дастлаб икки яшарлилари, сўнгра бошқалари урчийди, 100 мингдан 230 минггача бўл- ган увилдириғини сув ўсимликларига қўяди. Увулдириқ тез ри- вожланади, ҳарорати 20—22 °C да сувда личинкаси 3 кунда чиқади. Чавоқлари кичик қисқичбақа ҳашарот турлари каби майда жониворлар, катталари эса, асосан, о ъсимликлар билан озиқланади. Ўрта Осиёда, жумладан, Ўзбекистонда қизил парраларнинг иқ- тисодий аҳамияти ҳам, кўлларда маълум миқдорда тутилади.
Шарқий қизилқанот угай (Леуcисcус брандти) — карпнамолар туркумининг бир тури, карпсимонлар оиласига мансуб. Япон ва Охота денгизлари ҳавзасида тарқалган. Бўйи 50 сантиметрча, оғир- лиги 1,5 килограммгача, урчиш даврида эркагининг қорни ва ён томонларида узун ва тиниқ қизил рангли ёллар пайдо бўлади, суз- гичлари, жабра қопқоғи, кўз атрофлари ва лаблари ҳам қизариб қо- лади. Шунинг учун ҳам шарқий қизилқанот деб ном берилган. Ўткинчи балиқ, карпсимонларнинг шўрроқ, ҳатто денгизларнинг шўр сувида яшашга мослашган бирдан бир туридир. Ўсиш даври денгизнинг суви чучуклашган ва емиш мўл участкаларида ўтади. Лекин унинг денгизда қандай ҳаёт кечириши ҳали маълум эмас. Урчиш даврида ёш авлодлар билан бирга дарёга ўтади, бу ерда эркаги ҳам, урғочиси ҳам «никоҳ либосига чулға- ниб», бошқача тус олади. Урғочиси 15 мингтача увулдириғини тоғ дарёларига ташлаб бўлгандан кейин денгизга қайтиб кетади. Майдалари дарёда гала бўлиб юради, қийинроқ кўпайишиб, улар ҳам денгизга йўл олади. Хўжалик аҳамияти айтарли катта эмас, ёйма тўр билан овланади.