128
2- амалий машғулот. FTTH топологияси асосида тармоқ қуриш
Ишдан мақсад:FTTH топологияси асосида тармоқ қуриш ва тармоқдаги
элементларнинг вазифаларини ўрганиш. Пассив оптик тармоқда OLT дан
узатиладиган оптик сигналнинг қувватини аниқлаш.
2.1. Машғулот мақсади ва мазмуни
Пассив оптик тармоқ элементлари билан танишиш ва тармоқни
лойиҳалашда OLT дан узатиладиган оптик сигналнинг қувватини аниқлаш.
Пассив оптик тармоқда мавжуд мультиплексорлаш усулларини ўрганиш.
2.2. Топшириқ
Амалий машғулотига тайѐрланаѐтганда (3) маърузалар матнининг 3 -
бўлимини, (1) адабиѐтни 1-бўлимини ўрганиш лозим. Ўз вариантингиз
бўйича берилган топшириқларни бежаринг. Вариант бўйича дастлабки
маълумотлар 2.1-жадвалда келтирилган.
2.1 – жадвал
Вар
иан
т
т/р
L
(км)
N
(оптик
тола-
нинг
уланиш-
лар
сони)
М
(оптик
тола-
нинг
боғлан
ишлар
сони)
сўниш
км
(дБ)
ул
(дБ)
бо
(дБ)
буз
(дБ)
S(сплитте
рдаги
ички ва
ташқи
йўқотиш)
1.
10
10
4
0.22
0.15
0.4
1.5
8
2.
12
12
4
0.22
0.14
0.3
1.7
8
3.
14
14
2
0.22
0.18
0.5
1.9
5
4.
16
16
2
0.22
0.17
0.3
2.1
5
5.
18
18
4
0.22
0.12
0.2
2.3
8
6.
20
20
4
0.22
0.15
0.1
2.5
8
7.
22
22
2
0.22
0.17
0.14
2.7
5
8.
24
24
2
0.22
0.19
0.18
2.9
5
9.
26
26
4
0.22
0.14
0.4
3.1
8
10.
28
28
4
0.22
0.15
0.3
3.3
8
11.
30
30
2
0.22
0.14
0.5
3.5
5
12.
10
10
2
0.22
0.18
0.3
1.5
5
13.
12
12
4
0.22
0.17
0.2
1.7
8
14.
14
14
4
0.22
0.12
0.1
1.9
8
15.
16
16
2
0.22
0.15
0.14
2.1
5
16.
18
18
2
0.22
0.17
0.18
2.3
5
17.
20
20
4
0.22
0.19
0.4
2.5
8
18.
22
22
4
0.22
0.14
0.3
2.7
8
IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ
129
19.
24
24
2
0.22
0.15
0.5
2.9
5
20.
26
26
2
0.22
0.14
0.3
3.1
5
21.
28
28
4
0.22
0.18
0.2
3.3
8
22.
30
30
4
0.22
0.17
0.1
3.5
8
23.
10
10
2
0.22
0.12
0.14
1.5
5
24.
12
12
2
0.22
0.15
0.18
1.7
5
25.
14
14
4
0.22
0.17
0.2
1.9
8
26.
16
16
4
0.22
0.19
0.1
2.1
8
27.
18
18
2
0.22
0.14
0.14
2.3
5
28.
20
20
2
0.22
0.17
0.18
2.5
5
FTTB топологияси асосида Пассив оптик тармоқни лойиҳалашда,
OLT(Optical Line Terminal) қурилмасидан узатиладиган сигналнинг P
мин
қувватини аниқланг. Назарий қисмни ўрганишда ва вариант бўйича
топшириқни бажаришда қийинчилик бўлса, аниқ савол тузиб, уларни
ўқитувчи билан дарс пайтида тушуниб олишга харакат қилинг.
2.3. Назорат саволлари
1. Пассив оптик тармоқнинг архитектураси ва ундаги элементларнинг
вазифаси?
2.
Пассив
оптик
тармоқда
мультисервис
хизматлар
учун
фойдаланиладиган тўлқин узунликлари қандай?
3. Ўзингизни вариатингиз бўйича OLT дан узатиладиган сигнал
қувватини аниқланг.
2.4. Адабиѐтлар
1. Broadband Network Architectures designing and deploying Triple-play
services. Chris Hellberg, Dylan Greene, Truman Boyes. Pearson Education 2007.
2. Broadband optical access networks. Leonid g. Kazovsky. A john wiley &
sons, inc., publication. 2011.
3. Broadband Access Networks. Technologies and Deployments. Abdallah
Shami, Martin Maier. Springer Science 2009.
2.5 Назарий қисм
Кенг полосали тармоқларнинг ривожланиш босқичлари 1990
йиллардан бошланди ва жадал суратлар билан фойдаланувчи кириш
тармоқларида пайдо бўлаѐтган муаммолар, яъни мултисервис хизматларини
тақдим этишга бўлган тезликни таъминлаш учун турли симли ва симсиз
технологиялар кашф этилди: ADSL, кабел модем ва WiFI технологиялари
биринчи босқичида ва иккинчи босқичида ADSL2+, HDSL, VDSL2, WiMax,
Fibre-to-the-x(FTTx) ва HSPDA, ва LTE технологиялари илмий-тадқиқот
институтларида ривожлантирилди. Иккинчи босқичдаги технологиялар
фойдаланувчиларга мултисервис хизматлар яъни юқори тезликдаги интернет,
IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ
130
овозли ва видео алоқа шунингдек телевидения хизматларидан фойдаланишга
йўл очди. Фойдаланувчиларнинг пакетли тармоқга уланиш имконияти VoIP
хизматини ташкил этилиши алоқа ташкил этиш нархини арзонлашишига
сабаб бўлди ва турли хил иловалар ѐрдамида халқаро қўнғироқларни амалга
оширишга қулайлик яратди.
Кенг полосали тармоқларда ADSL технологияси асосида овозли ва
интернет хабарларини юбориш, "double-play" номини олди ва тармоқнинг
эволюцияси натижасида "triple-play" хизматлари яъни овозли, интернет ва
видео хизматлари тақдим этила бошланди. ADSL кенг полосали тармоқларда
энг кенг тарқалган технология хисобланади, бу технологиядан 1990 йиллар
бошида фойдаланиш бошланган.
Юқори сифатли видео(HDTV) хизматларини кенг полосали тармоқлар
бўйича узатиш ортиб борган сайин фойдаланувчи кириш қисмининг
тезлигига бўлган талабни ортишига олиб келди ва натижада оптик толали
кириш тармоқларидан фойдаланиш самарали эканлиги аниқланди, ва
фойдаланувчиларга мултисервис хизматларни тақдим этишдаги муаммолар
ҳал бўлди. Ҳозирда оптик кириш тармоқларида турли мултиплексорлаш
усуллари мавжуд, TDMA, WDMA, OCDMA мултиплексорлаш усуллари энг
афзал деб топилган усуллардан бўлиб, WDMA усули GPON технологиясида
кенг қўлланилиб келинмоқда. Бази камчиликларига қарамасдан OCDMA
тизими қолган мултиплексорлаш усулларидан афзал саналмоқда.
Бир модали оптик толанинг жуда юқори узатиш имконияти ва
сигналнинг сўниш даражаси пастлиги туфайли, транспорт тармоқларда ва
абонент кириш тармоқларида оптик толадан фойдаланиш техник ва
иқтисодий тамондан самарали эканлиги аниқланган. Кўп модали оптик
толада сигнални узоқ масофага узатиш имконияти мавжуд эмаслиги туфайли,
локал тармоқларда фойдаланилади. Битта канал орқали мультисервис
хизматларни тақдим этишда абонент кириш тармоқларида юқори тезликли
узатишни таъминлаш муҳим саналади ва мультиплексорлаш усулидан
фойдаланиш талаб этилади. Ҳозирги кунда кўплаб телеком операторлари
томонидан
PON
технологиясини
абонент
кириш
тармоқларида
қўлланилмоқда ва ITU-T ва IEEE ташкилотлари томонидан кўплаб PON
стандартлари таклиф этилмоқда. Абонент кириш тармоқларида FTTx
технологияси мавжуд мис симли технологияга нисбатан такомиллашган
технология сифатида қаралмоқда. Ўтган йиллар мобайнида ривожланган
далатларда ушбу технологияни кенг тадбиқ қилинди.
2.1-расмда соддалаштирилган пассив оптик тармоқ архитетураси
келтирилган, номидан маълумки ушбу тармоқда станция ва фойдаланувчи
ўртасида актив компонентлар мавжуд эмас. Актив қурилмалар фақатгина
станция ва фойдаланувчи қисмдаги қурилмаларда бўлади. Марказий
офис(станция) тамондан стандарт бир модали оптик тола ва фойдаланувчига
яқин жойда пассив оптик сплиттер 1:N шаклида жойлаштирилади. Пассив
оптик сплиттердан чиқган оптик тола фойдаланувчиларнинг уйи яқинидаги
IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ
131
коммутатор(кўп қаватли уйларнинг йўлагида жойлаштирилган)га уланади
ѐки фойдаланувчининг модемига уланади. Ҳозирги стандардларда
келтирилишича пассив оптик линиядан узатилаѐтган сигналнинг масофаси
чегараланган, максимум 20 км. Фойдаланувчи ва марказий станция
ўртасидаги пассив компонентлар оптик тақсимланган тармоқ деб номланади.
PONда
узатилаѐтган
сигналнинг
қувватига
боғлиқ
ҳолда
фойдаланувчиларнинг сони 2-128 орасида бўлади, аммо одатда 2,4,8,16, 32,
64 тадан иборат сплиттерлар фойдаланилади.
Марказий станциядан фойдаланувчилар томон 1490 нм тўлқин
узунликдаги сигнал узатилади ва тарқатилаѐтган видео 1550 нм тўлқин
узунликда бўлади. Узатилаѐтган сигнал тарқатиш усулида ва танланган
усулда; узатилаѐтган интернет маълумотлари ва телевидения видео
сигналлари ҳар бир фойдаланувчининг MAC аддресига юборилади ва
фойдаланувчи қабул қилаѐтган интернет пакет маълумотларини MAC
аддресига кўра ажратиб олади. Фойдаланувчи қисмида ONU дан марказий
станция томонга интернет маълумотлари 1310 нм тўлқин узунликда
узатилади.
Телевидениянинг видео маълумотлари фақат бир томонга узатилади,
яъни фойдаланувчи фақат қабул қилади. Фойдаланувчилар маълумотларини
бир вақтда узатаѐтганда сигналлар орасида коллизия(интерференция)ни
олдини олиш учун кўп киришли протоколдан фойдаланилади, масалан
каналларни вақт бўйича ажратиш усули(TDMA) ҳар бир фойдаланувчи учун
вақт ячейкалариажратилади.Бундай турдаги пассив оптик тармоқ TDM PON
деб номланади. ONU фойдаланувчиларнинг уйида, оффисда, уйларнинг
йўлагида ѐки бошқа жойларда ўрнатилиши мумкин. FTTx (fiber to the x. -to-
the-home/office/business/neighborhood/curb/user /premise /node). Агар оптик
тола
фойдаланувчининг
уйидаги
терминалгача
келмаган
бўлса,
коммутатордан фойдаланувчининг уйига қадар UTP мис кабел олиб
кирилади.
IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ
Do'stlaringiz bilan baham: |