Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

 
JCloze дастурида синов машқи қуйидагича ташкил қилинади. Гапнинг 
орасига шундай киритиш майдончалар ташкил қилинадики, бу майдончадаги 
сўзлар гапнинг калити ҳисобланади. Яъни калит сўз гапни тўлдиради. Бундай 
майдончаларни хоҳлаганча ташкил қилиш мумкин. Ҳар бир калит сўзга 
ѐрдамчи изоҳлар ташкил қилиш мумкин. Шу ўринда таълим олувчи яна Ҳинт 
ѐрдамчи тугмага мурожаат қилиб тўғри жавобнинг ҳарфма-ҳарф ташкил 
қилиши ҳам мумкин(6-расм). Ундан ташқари дастур бир неча калит сўзлар 
рўйхатини ташкил қилиши ва таълим олувчи тўғри сўзни танлаш орқали ҳам 
жавоб бериш шаклини ташкил қилиш мумкин. Бунинг учун файл 
конфигуратсиясини ўзгартириш керак. 
6-расм. 
JCross дастурида кроссвордлар яратиш мумкин. Сеткани хоҳлаган 
ўлчамда ташкил қилиш мумкин. Юқоридаги дастурларда айтиб ўтилганидек, 
ѐрдамчи Ҳинт ѐрдамчи тугма имконияти бунда ҳам мавжуд (7-расм). Синов 
машқини кроссворд кўринишида ташкил қилиш, синовни қизиқарли 

---

машғулотга айлантиради. Бунда таълим олувчи саволларга жавоб бериш 
жараѐнида, сўзларни орфографик ѐзилишини ҳам ўрганади. 
7-расм. 
JMix дастури гапдаги сўзлар аралашмасидан машқ яратади. Бунда 
тўғри жавобни аниқлаш учун бир неча сўзларни тўғри кетма-кетлигини 
ташкил қилиш керак. Яъни гапдаги кетма-кетлик аралаш кўринишда таклиф 
қилинади. Бу синов машқида таълим олувчи ўйин ўйнаѐтгандек хис қилади 
ўзини (8-расм). Синов машқини бажариш жараѐнида, гапларни грамматик 
тузилишини тўғри ташкил қилишни ҳам автоматик равишда ўрганиб боради. 
8-расм. 
JMatch дастур мос келувчи жавобларни топиш синов машқини 
яратади. Чап томонда ўзгармас рўйхат ташкил қилинади. Ўнг томонда эса 
аралаш ҳолда жавоблар рўйхати ташкил қилинади(9-расм). Бунда таълим 
олувчи ўзаро мосликни топиши керак. Синов машқини бошқотирма эчишга 
қиѐслаш мумкин. 

---

9-расм.