Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълимнинг

Натижалар баҳоси 
11 ва 12 чи, ҳамда 14 ва 18 чи саволларга "Ҳа" жавоби учун 
1балл, қолган барча саволларга "Йўқ" жавоби учун 1 балл. 
 
21-19 Сизнинг тартибга солишингиз яхши. Уни қайта қуришга 
зарурат йўқ. 
18-15 Ишлаб чиқариш жараёнини қайта қуриш ҳақида ўйлаб 
кўришингиз керак. 
 14-11 Қайта қуриш сизнинг фирмангизга фойдали бўлар эди. 
10-0 Ишни яхшилаш сизнинг биринчи навбатдаги вазифангиз 
бўлиши керак. 

---

221 
ИШБИЛАРМОНЛИК ЎЙИНЛАРИ 
1. Бошқарув ҳодимларини танлаш, жойлаштириш ва баҳолаш 
Ўйин 
мақсади.
 
Бошқарув 
ҳодимларини 
танлаш 
ва 
жойлаштириш бўйича талабаларда маҳорат уйғотиш, ижтимоий 
тадқиқотлар, ишлаб чиқиш муносабатлари ва кузатишлар асосида 
бошқарув 
аппарати 
ҳодимларининг 
шахсий, 
сиёсий 
ва 
ишбилармонлик хислатларини баҳолашнинг илмий асосланган 
услублари билан талабаларни таништириш, инсонларнинг хислатлари 
ва уларнинг бошқарув ишларига яроқлилиги ҳақида ахборотни 
тахлил қилиш ва қайта ишлашни талабаларга ўргатиш. 
Дастлабки маълумотлар.
Бу ўйин жуда мухим масалага - 
бошқарув ҳодимларини танлаш, жойлаштириш ва баҳолашга 
ҳолисона ёндашишни ҳамда ижодий муносабатни шакллантириш 
масаласига бағишланган. 
Иш корхонанинг цех бошлиғи ва бошқа бошқарувчи 
ҳодимларини танлашдан иборат бўлиши мумкин. 
Талабалар ўз академ гуруҳлари таркибидан корхонадаги 
бошқарув 
аппаратининг 
зарур 
ҳодимларини 
танлайдилар, 
жойлаштирадилар ва баҳолайдилар. Маълум бир лавозимга 
номзодларни танлаш, жойлаштириш ва баҳолаш анкета саволларига 
жавоб бериш, кузатишлар ва ижтимоий тадқиқотлар ўтказиш йўли 
билан амалга оширилади. 
Лавозимга керакли номзодни танлаш учун шу лавозим бўйича 
бошқарув аппарати ҳодимларига керакли маълум хислатлар тўплами 
анкетаси тузилади. Бундай хислатлар намуналари 1-иловада 
келтирилган. 
Лавозимга танланаётган номзодни баҳолаш беш балли тизим 
бўйича амалга оширилади. Алоҳида хислатларнинг аҳамиятини 
аниқлаш учун талабалар айрим энг мухим хислатларга қарши К-2 
коэффициентини қўйишлари мумкин. Бу коэффициент муҳим 
аҳамиятли ҳисобланган хислатни англатади. 
К-2 коэффициенти учтадан кўп бўлмаган ижобий хислатларга ва 
иккита салбий томонларга берилиши мумкин. 
Анкетадаги барча сифатлар ижобий (А) ва салбий (Б) 
сифатларга бўлинади. Ижобий сифатлар қўшув белгиси билан 
белгиланади (+1дан +5гача, коэффициентни ҳисобламасдан). Салбий 
сифатлар айирув белгиси " – " билан баҳоланади. 

---

222 
Кичик гуруҳларга бўлиш. Талабалар гуруҳи 3-4 та одамдан 
ишчи гуруҳчаларга бўлинади. Ишбилармонлик сифатлари ва мухим 
аҳамиятли коэффициентиларни ўрнатиш кўпчилик овозлар орқали 
амалга оширилади. Гуруҳларда якуний натижалар ҳисоби биргаликда 
ўтказилади. 
Ишчи гуруҳлардан ташқари, ўкитувчи ва иккита талабадан 
ташкил топган эксперт гуруҳи танланади. Эксперт гуруҳи қайси 
кичик гуруҳ биринчи ўринни эгаллаганини ҳал қилади ва бошқа 
гуруҳчаларнинг ўрнини аниқлайди. 
Кичик гуруҳларнинг ҳаракатларини баҳолаш услубларини 
ишлаб чиқиш. Кичик гуруҳларнинг ҳаракатлари қуйидагилардан 
иборат: 
1) Аввал ҳар бир кичик гуруҳ бошқарув аппаратининг у ёки бу 
ҳодимлари танланиши шарт бўлган шахсларнинг ичидан ҳар бир 
ишбилармонлик хислатларнинг баҳосини аниқлайди. Ана шундагина 
мухимлилик коэффициенти ўрнатилади (гуруҳ истаги бўйича). Кичик 
гуруҳ барча ижобий сифатлар баҳосини жамлайди ва салбий 
баҳоларни айириб ташлайди. Сўнгра умумий натижа чиқариб, анкета 
варағининг нусхасини эксперт гуруҳига беради. 
2) Гуруҳ эксперт гуруҳидан анкета бўйича хулоса олади. Агарда 
бу хулоса нохаққоний кўринса, у холда гуруҳ вакили эксперт 
гуруҳига далиллар билан эътироз билдирадилар. Эксперт гуруҳи 
гуруҳ фикрига қўшилишлари ёки қўшилмасликлари мумкин. 
3) Кейин эксперт гуруҳи ҳар бир гуруҳга лавозимга 2-3 
номзоднинг тавсифномасини беради. Ҳар бир кичик гуруҳ бошқарув 
аппаратининг у ёки бу лавозимига ким сайланса, маъқул бўлишини 
ҳал қилиши керак. Бу масалаларнинг ҳаммаси шахсий баҳолаш 
жадвалидан фойдаланиб, кўпчилик овоз билан ҳал қилинади. Ҳар бир 
"хислат" улар учун балл қўйилади ва ҳар бир номзоднинг хислатлар 
йиғиндиси аниқланади. Олинган ҳисоблар эксперт гуруҳига 
топширилади. У ҳар бир номзодга якуний баҳо беради ва: 
а) ҳар бир гуруҳ номзодни тўғри танлай олганлигини; 
б) ҳар бир гуруҳ учун қанча вақт кетганлигини ҳал қилади.