Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

1 – амалий машғулот: Рақамли телевизион тасвир сигналлари 
параметрларини тадқиқ қилиш. 
 
Ишдан мақсад: Маълумот сиғими, унинг ишлаб чиқарувчанлиги, 
энтропия каби тушунчалар ўрганиш.
Масаланинг қўйилиши: Статик тасвир хусусиятларини баҳолаш, 
ундаги ортиқчаликни маълум бир алгоритм билан сиқиш математик 
моделини ишлаб чиқиш ва амалиѐтга тавсия қилиш. 
Назарий маълумотлар. Маълумот назарияси - бу сигнал қайта 
ишлашлари оқибатида ҳосил бўладиган маълум бир қонуниятлар кетма 
кетлиги. Ушбу қонуниятлар турли алоқа каналларини баҳолаш ва маълумот 
манбаи ва қабул қилгувчиси орасидаги алоқани ўрнатишга хизмат қилади.
Маълумот узатувчи алоқа каналларини солиштиришда эса ушбу 
қонуниятларнинг миқдорий бирлиги 1927- йилда Хартли томонидан таклиф 
қилинган. Бу бирлик маълумот сиғими деб юритила бошланган ва қуйидаги 
тенглик ѐрдамида аниқланган. 
m
C
a
log

, (1.1) 
m – тизим турли ҳолатлари сони. Масалан m=2, a=2, C=1 бит/с, (1.2). 
Маълумот сиғими маълумот манбаини тўлиқ таърифлай олмайди.
Мухими, вақт бирлиги ичида қанча миқдордаги маълумот ҳосил 
қилинаѐтганини билиш муҳим. Бунинг учун маълумот манбаининг ишлаб 
чиқарувчанлиги бирлиги кириталади. У R ҳарфи билан белгиланиб 
қуйидаги катталик ѐрдамида аниқланади: 
T
C
R

, (1.3) 
Т – маълумот манбаининг вақт бирлиги ичида ишлаб чиқариш учун 
кетадиган вақти. 
Маълумот манбаининг ишлаб чиқарувчанлиги унинг унинг чегаравий 
имкониятини белгилайди. P{A} ҳолатдаги баъзи бир А ҳолатлар учун I 
маълумотлар миқдори Шенноннинг қуйидаги тенглиги асосида аниқланади. 
}
{
log
:
}
{
2
A
P
I
A
P


, (1.4) 
Логарифм олдидаги минус белгиси 
1
}
{

A
P
ва маълумот миқдори 
доимо мусбат бўлишини таъминлайди 0 

P{A} 

1. 
Битта посилкада келадиган ўртача маълумотлар миқдори хабарни 
кодлашдаги эффективлик ўлчови учун хизмат қилиши мумкин. Бу бирлик