Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

88 
4- мавзу: Рақамли телевидениянинг сунъий йўлдош, мобил алоқа, кабел 
тизимлари орқали ташкиллаштириш хусусиятлари. 
Режа: 
4.1. DVB-S рақамли сунъий йўлдош телевизон узатиш стандарти. 
4.2. DVB-C рақамли кабель телевидение стандарти. 
4.3. DVB-Н рақамли мобиль телевизион эшиттириш стандарти. 
4.4. IPTV имкониятлари ва технологияси. 
Таянч иборалар: satellite , Centripetal force , centrifugal force, QPSK, Gray 
code, Framing Structure, Forward error correction, randomizer, pseudo random 
binary sequence (PRBS), Reed-Solomon coding, Gross data rate, IQ imbalance, 
carrier leakage 
 
4.1. DVB-S сунъий йўлдош телевизон узатиш стандарти. 
 
Сунъий йўлдош телеэшиттириш тизимлари кенг худудларнинг ҳар 
қайси нуқтасига юқори сифатли телевизион сигналларини етказишнинг энг 
тез, ишончли ва тежамкор усули ҳисобланади. Сунъий йўлдошнинг Ер 
орбитасининг белгиланган нуқтаси ушлаб турилиши, қуѐш энергиясидан 
таъминот учун кенг фойдаланилиши, қурилмаларда энергияни оз миқдорда 
сарф қилиниши каби имкониятлари булардан ташқари узатилаѐтган 
сигналларнинг атмосфера ва географик жойлашувларга боғлиқ бўлмаслиги 
кенг 
доирада 
ривожланишига 
имкон 
яратди. 
Ҳозирги 
вақтда 
телерадиоэшиттириш сунъий йўлдошлари одатда экватор кенглигидаги 
геостационар орбитада (ГО) баландлиги 35786 км бўлган орбитада 
жойлашадилар. ГО да жойлашган сунъий йўлдош Ер билан бир хил тезликда 
айланади ва шу сабаб Ернинг белгиланган нуқтаси учун ҳаракатсиз бўлади 
дейиш мумкин. Геостационар сунъий йўлдошнинг эшиттиришларни қамраб 
олиш майдони Ер юзининг учдан бир қисмига тўғри келади. Айни вақтда 
замонавий техник воситалар Ер юзининг катта бўлмаган қисмини 
йўналтирилган кичик электромагнит нурлари ѐрдами билан қоплаш 
имкониятларини берадилар. Ер юзаси билан сунъий йўлдош антенналари 
тарқатувчи конуссимон нурнинг кесишиш чизиқлари қамраб олиш 
зонасининг чегараларини белгилаб беради ва ердаги қабул қилиш 
антенналарининг турли диаметрларида амалга оширилади. Бунда антенна 
қамраб олиш зонасининг марказидан қанча узоқда жойлашган бўлса, унинг 
диаметри шунча катта бўлиши керак. 
Телеэшиттириш соҳасига хизмат қилувчи ҳар бир сунъий йўлдош 
экватордан тахминан 36000 км баландликда жойлашган. Ер қандай тезлик 
билан ўз ўқи атрофида айланса сунъий йўлдош ҳам худди шу тезлик билан 
айланади. Сунъий йўлдошнинг айнан шу баландлакда жойлашишига сабаб 
ушбу баландлика сунъий йўлдош айланма ҳаракат таъсиридаги марказдан 
қочма кучи ва ернинг гравитациялари бир бирини компенсациялаб сунъий 
йўлдошнинг бир нуқтада бўлишини таъминлайди.

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР