Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

2) Элементлараро ѐки статистик ортиқчалик; 
3) Психовизуал ортиқчалик; 
4) Тузилмавий ортиқчалик; 
5) Вақтли ѐки кадрлараро ортиқчалик. 
Кодлик ортиқчалик тасвирда бир хил кўринишдаги ва ѐруғлик 
нурини бир хил қайтарадиган кўплаб обектлар (таркибий қисмлар) мавжуд 
бўлиб, уларнинг юзаси бир хил ѐруғлик нурларини шакллантиради ва бундай 
ҳолат кўп тарқалган. Мисол учун 2.1- расмга қаранг. 
Бундай ҳолат узатилаѐтган маълумотнинг ҳажмини 20 - 25% га камай- 
тиришга имкон беради. 
2.1- расм. Тасвирни кодли ва элементлараро ортиқчаликни кўрсатувчи 
мисоллар 

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
38 
Психофизик 
ортиқчалик 
кўзимизнинг 
кўриш 
қобилиятига 
асосланган, яъни тасвирдаги маълумотнинг айрим қисмидаги маълумот 
йўқотилиши унинг сифатига сезиларли даражада таъсир этмаслиги мумкин. 
Масалан: кўз ѐруғлик ўзгаришидан кўра ранг ўзгаришини камроқ сезади. 
Тузилмавий ортиқчалик 2.2-расмда кўрсатилган ҳолатдагидек, 
тасвирнинг айрим қисмларида пайдо бўлади. Буни йўқотиш учун тасвир 
сканер қилиниб, қайтариладиган қисмлари, фрагментлари (фракталлари) 
аниқланади 
ва 
улар 
аввал 
аниқланган 
фрагментлар 
ифодасига 
алмаштирилади ҳамда шу орқали узатилаѐтган маълумот ортиқчалик ҳажми 
камайтирилади. 
 
2.2-расм. Тузилмавий ортиқчаликни кўрсатувчи мисол 
2.3-расм. Видеосюжетдаги қўшни кадрлар ва улардаги кадрлараро 
фарқининг кўриниши. 

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
39 
Вақтли ѐки кадрлараро ортиқчалик битта видеосюжет вақтида икки 
қўшни кадр орасидаги фарқ нисбатан сезиларсиз бўлиши сабабли (2.3- расм), 
телевизион тасвир маълумотида асосий кадрга нисбатан кадрлар фарқини 
узатиш амалга оширилса, видео оқимдаги сиқиш коэффиқиентининг катта 
қийматга эришиш имкони яратилади.