Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети «Касб таълими методикаси»

3-кўриниш
МАШҚЛАР БАЖАРИШ
Мустақил ишларнинг асосий кўринишларидан бири машқлар бажаришдир.
Машқлар дастур асосида тузилиши, жуда осон ёки ҳаддан ташқари қийин бўлмаслиги лозим.
Машқлар - кўникма ва малакаларни шакллантириш ҳамда мустаҳкамлаш мақсадида муайян хатти-харакатларни кўп марта такрорлашдир. Ишлаб чиқариш таълимидаги машқларга асосан қуйидаги талаблар қўйилади: машқларни ўқувчилар онгли ва мақсадга мувофиқ йўсинда бажаришлари; ишлаб чиқариш методикасига асосланиши, тизимли, изчил, узлуксиз бўлиши ва такрорланиши; ўқувчиларнинг мустақил ишлаши мунтазам ривожланиб бориши керак.
Машқларга таълим методи сифатида қатор дидактик талаблар қўйилади:

1. 
   Машқлар ўқувчиларнинг онгли фаолиятига асосланади. Кўникма ва малакаларни ҳосил қилишда онг катта роль ўйнайди.
   
2. 
   Машқлар ва уларнинг элементлари қийинлиги ортиб борадиган тартибда жойлаштирилади. Ҳар хил меҳнат жараёнларида бир хил элементлар усуллар, харакатларнинг ўзи кўп учрайди, аммо жараёнларнинг ўзи қийинлиги бўйича фарқ қилади.
   
3. 
   Машқлар пайтида ўқувчилар ўз меҳнат ҳаракатларини назорат қилишлари керак. Бунда дастлабки тайёргарликнинг тўғрилигига катта аҳамият берилади [15 – 84 б].
   

Машқлар бажариш ўзлаштиришни мустаҳкамлайдиган ўқув жараёни ҳисобланади. Бу машқлар ҳар бир фанда ўзига хос мазмунда бўлади. Машқлар бажариш жараёнида кўпинча талабанинг ҳамма сезги аъзолари иштирок этиши билан унинг эслаб қолиш даражасини ошириш орқали педагогик имкониятлар янада кенгаяди.
Машқлар ўқиш, ёзиш, сўзлаш, фикрлаш, ҳисоблаш, турли ҳаракатлар бажариш, қуриш–ясаш, бўяш, мусиқа чалиш, мисол-масала ечиш, тестлар ечиш, компьютер билан ишлаш, асбоблар, станоклар, бошқа техника воситалари билан ишлаш далада фермада, қурилишда ишлаш, уй-рўзғор ишларини бажариш ва спорт машқлари, ишчанлик ўйинлари, мусобақа, кўрик танлов ва бошқалардан иборат.
Машғулот вақтининг кўпроқ қисми машқлар бажаришга сарфланиши, албатта, яхши натижалар беради [18 – 44 б.].
Машқлар бажариш жараёнида ўқитувчи ва талаба фаолияти ва зарур воситалар.