Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Компьютер графикаси ва унинг турлари
График муҳаррирлар бу чизма, тасвир, презентация, иллюстрация
кўринишидаги ахборотларни яратиш ва уларни таҳрир қилиш учун
мўлжалланган амалий дастурлар пакетидир. График муҳаррирлар ахборотни
график кўринишга ўтказиб берувчи махсус дастурлар бўлиб, бу муҳаррирларда
тасвирларни чизиш, таҳрирлаш ёки бошқа манбалардан маълумотларни қабул
қилиш имкониятлари мавжуд. Компьютерда ахборотни график шаклда ишлаб
чиқиш, тақдим этиш ва уларга ишлов бериш, шунингдек, график объектлар ва
файлларда бўлган график бўлмаган объектлар ўртасида боғланиш ўрнатишни
информатика фанида компьютер графикаси деб аталади. Компьютер графикаси:
1. Растрли (нуқтали) графика 2. Векторли графика 3. Фрактал графикага
ажратилади.
Растрли графикада
тасвирлар нуқта(пиксел)лар кетма – кетлиги тарзида
ҳосил қилинади. Растли графиканинг асосий элементи нуқтадан иборат бўлади.
Чизилган тасвирлар эса нуқталарни кетма – кет жойлаштириш орқали ҳосил
қилинади. Нуқталар сони қанчалик зич бўлса, тасвир шунчалик аниқ ва
чиройли кўринишда чиқади. Растрли графиканинг асосий камчилиги бу
тасвирни катталаштириш яъни масштаблаштиришда тасвир сифатининг
бузилишидир. Чунки тасвир катталашганда уни ҳосил қилган нуқталар
орасидаги масофа ҳам катталашади.
Векторли графикада
тасвирларни яратишда нуқтага нисбатан умумийроқ
бўлган чизиқлардан фойдаланилади. Векторли графиканинг ихтиёрий тасвири
чизиқлардан ташкил топади ва оддий чизиқлардан мураккаблари ҳосил
қилинади. Чизиқ сифатида эгри ва тўғри чизиклардан фойдаланилади. Бу
графикада яратилган тасвирларни масштаби катталаштирилганда ҳам
тасвирларнинг кўринишига ҳеч қандай таъсир ўтказмайди. Шунинг учун
векторли графикада яратилган тасвирлар жуда аниқ ва чиройли чиқади.
Векторли графика иллюстрациялар, схемалар яратишда, иншоотларни
лойиҳалашда, чоп этилувчи ҳужжатларни тайёрлашда кенг қўлланилади. Бу
график дастурларнинг энг машҳурларига Adobe Illustrator, Macromedia
Freehand, CorelDraw ва бошқалар киради.
Фрактал графика бадиий композиция яратиш – бу тасвирни чизиш ёки
жиҳозлаш эмас, балки уни дастурлашдир, яъни бунда тасвирлар формулалар
ёрдамида киритилади. Фрактал графика одатда ўйин дастурларида
қўлланилади.
Векторли графикага мўлжалланган муҳаррирлардан бири CorelDraw
дастури ҳисобланиб, Канаданинг Оттава шаҳридаги Сorel корпорацияси
томонидан яратилган ва ҳозиргача такомиллаштириб келинмоқда. Сorel
корпорацияси ўзининг маҳсулотларини самарадорлиги ва операцион тизимлар

---

5
билан ҳамкорлигини таъминлаш қаторида Windows, Macintosh, Unix, Linux ва
Java платформалари учун маҳсулотлар яратади. Компания ўзининг график
дастурлари билан шуҳрат қозонган бўлиб, CorelDraw буларнинг асосийси
ҳисобланади. Унинг асосчи доктор Майкл Каупланд ҳисобланади.CorelDraw
такомиллаша бориб, жуда кўп функцияни бажарувчи ва кўп соҳаларда
қўлланувчи воситага айланиб борди. Унинг инстурментал воситалар тўплами
яратувчанлик характерида ишлаш учун қулай бўлиб ишнинг самарадорлигини
таъминлайди.