Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

5 

 

1. Siyosat  va axloq. Siyosatda huquq va axloq qatlami 

 

Inson  va  jamiyat  hayoti  uch  asosiy  soha    – 

iqtisod,  siyosat

  va 

ma’naviyat

  yo’nalishlarining  murakkab  chatishuvidan  tashkil  topishi  haqida 

oldinroq  aytib  o’tildi.  Qadimgi  dunyoda  axloqshunoslik  fanining  asoschisi 

Aristotelь  hisoblanadi.  Uning  etikaga  oid  qarashlari    “

Nikomax  etikasi”

, 

“

Evdem  etikasi

”,  “

Katta  etika

”  (M.  Mahmudovning  o’zbekcha  tarjimasida 

“

Axloqi  kabir

”)  kabi  kitoblarida  bayon  etilgan.  Aristotelь  axloq  ilmi 

(“

Etika

”)ni  siyosat  ilmi  (“

Politika

”)  bilan  chambarchas  bog’liqlikda  olib 

qaragan.  U  insonni  “

tabiatan  ijtimoiy  maxluq”  («chelovek  ot  prirodы  yestь 

politicheskoe  jivotnoe»)

  deb  hisoblaydi.

1

  Uning  fikricha,  davlat(“polis”)ning 

vazifasi  o’z  fuqarolari  baxtini  ta’minlash,  polis  jamoasi  a’zolarining  axloqiy 

fazilatlari  esa  umumjamoa  manfaatini  ko’zlab  faoliyat  olib  borishlarida 

namoyon  bo’ladi.   Yunon  falsafasini tavhid ta’limoti  ruhida  talqin  etgan  Abu 

Nasr  Forobiy  ham  “

Fozil  shahar  odamlarining  qarashlari”

  va  boshqa  qator 

asarlarida    axloqiy  masalalarni    siyosat  sohasiga  oid  masalalar  bilan  bog’liq 

holda tahlil etadi.  

Evropa 

Uyg’onishining  ilk  siyosatchi  faylasuflaridan  bo’lgan 

florentsiyalik