Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Қизилўнгач - ўртача 23-25 см бўлиб шиллиқ ва мускул қаватдан 
иборат. Вазифаси овқатни тамоқдан ошқозонга ўтказишдан иборат. 
Ошқозон - қорин бўшлиғининг юқори қисмида, диафрагманинг 
остида жойлашган бўлиб тўрт қисмдан; кириш, туби, танаси ва 
чиқиш қисмларидан иборат. (56-расм). 
56-расм. Ошқозон 

---

27 
Катта одамда ошқозоннинг ҳажми ўртача 2,5см. атрофида бўлади. 
Ошқозонда овқат физик ва кимёвий ўзгаришлар натижасида 
майдаланиб, парчаланиб, ҳазм бўлиб, ўн икки бармоқли ичакка 
ўтказилади. Аралаш овқатлар 3-4 соат, ёғли овқатлар эса 5-6 соат, 
сув, сут, нон, ширинликлар ошқозонда қисқа вақт сақланади.
Ўн икки бармоқли ичак- бу ингичка ичакнинг бошланғич қисми 
бўлиб, узунлиги ўн икки бармоқ энига тенг бўлгани учун ўн икки 
бармоқли ичак дейилади. Катта одамнинг ўн икки бармоқли ичакига 
бир суткада 500-800 мл ошқозон ости бези суюқлиги, 700-1200 мл ўт 
суюқлиги қуйилади. Шунинг учун ҳам бу ичакда овқат ҳазм бўлиш
жараёни жуда актив ўтади. 
Ингичка ичак- ўн икки бармоқли ичакнинг давоми бўлиб, унинг 
узунлиги катта одамда 6-7 м, кенглиги 2,5 - 3 см бўлади. 
Девори узунасига ва айланасига жойлашган силлиқ мускуллардан 
ташкил топган. Ичакнинг ички шиллиқ қавати остида жуда кўп 
майда безчалар жойлашган бўлиб, улардан ажраладиган суюқлик 
таркибида 
оқсилларни 
парчаловчи 
энтерокиназа, 
ёғларини 
парчалайдиган липаза ва углеводларни парчалайдиган амилаза 
ферментлари бўлади. 
Ингичка ичакда овқатнинг ҳазм бўлиши 6-8 соат давом этади.
Йўғон ичак- ингичка ичакнинг давоми бўлиб, узунлиги 1,5 м. У 
қорин бўшлиғида ингичка ичакнинг атрофини ўраб туради. Йўғон 
ичак қуйидаги қисмларга бўлинади: (57-расм). Кўричак ва унинг 
чувачангсимон ўсимтаси, сигмасимон ичак, тўғри ичак. 
57-расм. Ичаклар 
Йўғон ичакда асосан сув ва минерал тузлар сўрилади, 
оқсилларнинг факат 3%, углеводларнинг 2% сўрилади. Бу ерда овқат 
колдиғи қуйилиб, ахлат сифатида шаклланиб тўғри ичак орқали 
ташқарига чиқарилади.

---

28 
Жигар- одам организмда энг катта без бўлиб, массаси 1500г. У 
қорин бўшлиғи ўнг томонининг юқори қисмида, яъни ўнг 
қовурғалар ёйи остида жойлашган. Жигарда бир суткада 700-1200 мл 
ўт суюқлиги ажралади. Жигарнинг мухим вазифаларидан бири 
қонни захарли моддалардан тозалашдир. Бундан ташқари, жигар 
оқсил ва углеводлар алмашинувида ҳам иштирок этади. 
58-расм. А)жигар. Б) ўт пуфаги