Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Биринчи тиббий ёрдам. Тишлаган жароҳатдан қон оқишини 
таъминлаш зарур, чунки оқаётган қон ҳаракати туфайли вируслар 
жароҳатдан оқиб чиқади. Бунинг учун жароҳатга банка қўйилади. 
Жароҳат атрофини дезинфекцияловчи эритмалардан йоднинг 
спиртдаги эритмаси ёки калий перманганат эритмаси билан 

---

115 
ювилади ва асептик боқлам қўйилади. Шикастланган киши тез 
тиббий ёрдам шифохонасига олиб борилиши зарур. У ерда 
мутахассисрабиолог врач ёрдамида ит тишлаган кишини қутуришга 
қарши эмланади. 
ИС ГАЗИДАН ЗАҲАРЛАНИШ 
 
Ис гази ўта заҳарли газ бўлиб, ундан заҳарланиш ацетон, 
фенол, метил спирти олинадиган корхоналарда, янги бўялган 
хоналарда, печкада ёқиладиган кўмир чала ёнганда ва печка очиқ 
қолганда, хона яхши шамоллатилмаганда, табиий газдан 
фойдаланиш чоғида, техника хавфсизлиги қоидаларига риоя 
қилинмаган ҳолларда, газ очиқ ҳолда қолганда содир бўлади. 
Белгилари. Дастлаб беморда бош оғриғи, бош айланиш, 
лоҳаслик, 
уйқучанлик 
пайдо 
бўлади, 
кейин 
кўз 
олди 
қоронғилашади, қулоқида шовқин эшитилади, кўнгли айниб, қайт 
қилади. Мускуллари бўшашади, териси оқаради, унда қизғиш 
доғлар пайдо бўлади. Кейинчалик нафаси юзаки бўлиб, 
ҳансирайди, мускуллари тортишиб қолади. Одамда ўлим нафас 
марказининг фалажланишидан содир бўлади. Шуниси аянчлики, 
агар одам ис гази бор хонада ухлаб қолган бўлса, у уйқудан 
уйғонмай ҳалок бўлиши мумкин. 
Биринчи тиббий ёрдам. Зудлик билан хона деразаларини 
очиб, хонага тоза ҳаво киритилади ёки одам ташқарига чиқарилади. 
Одамни қисиб турган кийимлари ечилади. Нафас юзаки бўлса ёки 
тўхтаб қолса тезда сунъий нафас берилади ва юраги ташқи массаж 
қилинади. Бемор иссиқ ўралади, оёқларига иситгич қўйилиб, 
қизариб кетгунча ишқаланади. Унинг бурнига новшадил спирти 
ҳидлатилади ва зудлик билан касалхонага етказилади.