Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги навоий кон-металлургия комбинати навоий давлат кончилик институти

5. Тушунтириш хатининг тузилиши: Кириш, Технологик жараён тавсифи, Функционал схемаларининг тавсифи, Автоматлаштириш воситаларининг спецификацияси, Таъминотнинг принципиал электр схемаларини тавсифи, Хулоса, Адабиётлар


6. КЛ бажариш даври: Режа_13.03.2020_______Бажарди. _______________

Курс лойиҳаси бўйича рейтинги		Бажариш ва расмийлаштириш	Маърузаси	Савол-жавоблар	Жами	Сана
Балл	Максимал	40	30	30	100
	Тўплаган

Раҳбар ______________________________ доц. Ўринов Ш.Р.
Комиссия аъзолари: _______________________
_______________________
_______________________


МУНДАРИЖА

.

	Кириш …………………………………………………………………		4
	Технологик жараён тавсифи ……….......………....................		6
	Функционал схемаларининг тавсифи ………….……….......………..........		12
	Автоматлаштириш воситаларининг спецификацияси …...…...…….......		18
	Таъминотнинг принципиал электр схемаларини тавсифи ………….		20
	Хулоса ………………………………………………………………		23
	Адабиётлар ………………………………………………………………		25

1. Кириш
Ўзбекистон Республикаси мустақиллиги тантанали эълон қилинган даврда Навоий кон-металлургия комбинатида таркибида олтин мавжуд маъданларни қайта ишлаш ва аффинажланган олтин чиқариш биргина гидрометаллургия заводи – 2- ГМЗ да амалга оширилар эди. Бугунда комбинатнинг олтин ажратиш комплекси таркибига тўртта гидрометаллургия заводи, битта уюмларда танлаб эритмага ўтказиш кони ва битта олтин саралаш цехи киради. 1991 йил билан таққослаганда НКМКда маъданларни қайта ишлаш 3 мартага ортди ва ўсиш 40 фоиздан ортиқни ташкил этди.
Мурунтов кони маъданларини қайта ишлаш ва аффинажланган олтин чиқариш учун 1969 йилда 2- гидрометаллургия заводи – 2- ГМЗ ишга туширилди. Зарафшон олтин қазиш комплекси янги илмий ғоялар ва технологияларни ишлаб чиқиш учун ишлаб чиқариш базаси бўлиб хизмат қилади. Мурунтов кони маъданларини қайта ишлаш учун дунё амалиётида биринчи марта цианли қуйқадан олтин ажратишнинг сорбцияли- фильтрсиз технологик схемаси қўлланилди, «ММС» тегирмонларида нам усулда ўз-ўзидан ярим майдаланиш схемаси ишлатилди, аффинаж кумуш ва палладийни йўлдош усулда олиш ишлаб чиқилди ва жорий этилди.
НКМКнинг олтин ишлаб чиқариш тузилмасида 2- ГМЗ етакчи ўринни эгаллайди. Заводда маъданни қайта ишлашнинг тўлиқ даври амалга оширилади- бошланғич маъданни майдалашдан тортиб юқори намунали тайёр маҳсулот - қуйма кўринишидаги олтинни олишгача. Техник қайта жиҳозлаш, янги қувватларни киритиш, НКМК ва МКБ мутахассислари томонидан технологик жараёнларни такомиллаштириш борасида илмий тадқиқотлар натижасини тадбиқ этиш бўйича комплекслар доимий асосида ўтказилаётган ишлар ҳисобига маъданни қайта ишлаш бўйича заводдаги йиллик унумдорлик 1991 йилга нисбатан 86, 7 фоизга (20, 0 дан 37, 3 млн.т. гача) ортди.
2- ГМЗ да комбинат олтин қазиш бўлинмаларидан келтириладиган ярим тайёр маҳсулотдан олтинни аффинажлаш амалга оширилади. 2009 йилда Лондон Қуймалар Бозори Ассоциасияси томонидан ўтказиладиган мониторинг натижаларига кўра Мурунтов олтинига «Оптимал етказиб бериш» мақоми берилди. Олтин қуймаларидаги Ўзбекистоннинг товар белгиси юқори сифатли маҳсулотни ифодаловчи сифатида бутун дунёда тан олинади.
Уран маъдан базасининг камайиши билан боғлиқ ҳолда, 1994 йилда 1-ГМЗ да маъданни қайта ишлаш схемаси уранли маъданларни қайта ишлашдан таркибида олтин мавжуд маъданларни қайта ишлашга ўзгартирилди, ярим маҳсулотли олтин ишлаб чиқариш бошланди. Техник қайта жиҳозлаш ва амалдаги технологик бўлинмаларни қайта қуриш туфайли тўртта олтин таркибли маъдан конлари қайта ишлашга жалб этилди, маъданни қайта ишлаш даражаси, шунга кўра завод унумдорлиги ҳам ортди.
Ўша даврда Ўрта Осиёда энг биринчи ва энг йирик ҳисобланган «Зарафшон-Нюмонт» ҚК 1995 йилда ўз ишини бошлади, кейинчалик, 2007 йилда олтинни уюмларда танлаб эритмага ўтказиш кони – олтинни уюмларда танлаб эритмага ўтказиш цехига (ОУТEЎС) ўзгартирилди. 2007 йилда таглик ярусларидаги эритмага тўлиқ ўтмаган кўпдан буён ишланилмаётган маъданларни қайтадан тахлаш лойиҳа ишлаб чиқаришга тадбиқ этилди. 2012 йилда «ОУТEЎСни кенгайтириш, техник ва технологик қайта жиҳозлаш» лойиҳаси амалга жорий этилди. Суюқликда танлаб эритишнинг тўйинган эритмаларидан олтин ажратиб олиш самарадорлигини ошириш мақсадида, 2012-2013 йилларда олтинни активлаштирилган кўмирга чўктириш технологияли локал-сорбция узели, кўмир десорбцияси ва реактивлашиши узелларини ўз ичига олувчи тажриба- саноат участка ишга туширилди.