Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик-технология институти “бухгалтерия ҳисоби ва аудит”

4-масала. Ёнғин натижасида заводнинг тайёр маҳсулот цехи ёниб кетди. Ёнғиндан кейинги қолган мулклар: бино қийматининг 15 фоизини ташкил қилувчи бино пойдевори. Цех 6 йил олдин қурилган бўлиб, унинг баланс қиймати 100 млн. сўмдан тиборат.Ёнғиндан кейин цех ҳудудини тозалаш учун техника ва ишчи кучи жалб қилинди ва бунинг учун 500 минг сўм сарфланди. Амалдаги амортизатсия қиймати – 2.2 фоиз. Суғурта ҳодисаси натижасида заводга етказилган зарар қийматини аниқланг.
Ечиш.
З = Қ – э + Х – ҚҚ = 100 000 – (100 000 х 0.022 х 6) + 500 – (100 000 х 0.15 – 100 000 х 0.15 х 0.022 х 6) = 100 000 – 13200 + 500 – (15000 - 1980) = 74 280 минг сўм.
5-масала. Ёнғин натижасида заводнинг ярим тайёр маҳсулот цехи ёниб кетди. Ёнғиндан кейинги қолган мулклар: бино қийматининг 15 фоизини ташкил қилувчи бино пойдевори ва 10 фоизини ташкил этувчи темирдан тайёрланган столлар. Цех 7 йил олдин қурилган бўлиб, унинг баланс қиймати 120 млн. сўмдан тиборат. Ёнғиндан кейин цех ҳудудини тозалаш учун техника ва ишчи кучи жалб қилинди ва бунинг учун 600 минг сўм сарфланди. Амалдаги амортизатсия қиймати - 2.5 фоиз. Суғурта ҳодисаси натижасида заводга етказилган зарар қийматини аниқланг.
6-масала. Мулкнинг суғурта қиймати -50 млн. сўм, суғурта суммаси – 40 млн. сўм, зарар – 30 млн. сўм. Суғурта қопламасини ҳисобланг?
Ечиш:
W = 30 х (40 : 50) = 24 млн. сўм
Биринчи риск тизими бўйича суғурталашда суғурта қопламаси зарар ҳажми суғурта суммасидан ошмаган ҳолда зарар миқдори ҳажмида қопланади. Иккинчи риск қопланмайди.
Чегарали жавобгарлик тизими бўйича суғурталанганда суғурта қопламасининг ҳажми олдиндан белгиланган чегара ва эришилган даромад даражаси ўртасидаги фарқ билан аниқланади.
7-масала. Истеъмол товарлари билан савдо қилувчи дўконда 20 июн куни ёнғин юз бериб товарларга зарар этди.1 июн куни дўконда 35 млн. сўмлик товар мавжуд эди. 1 июндан 20 июнга қадар 28 млн. сўмлик товар келиб тушган, кассадан 32 млн. сўмлик нақд пул банкка топширилган, 6 млн. сўм кассада мавжуд.жорий йўқотишлар 12 минг сўм.
1) Ёнғиндан кейин сақлаб қолинган товарлар ҳисоблаб чиқилганда 20 млн. 36 минг сўмлик товар қолганлиги маълум бўлди. Муомала харажатлари – 10 %, савдо қўшимчаси -25 %. Мулкларни сақлаб қолиш ва тартибга келтириш харажатлари – 86 минг сўм. Суғурта суммаси суғурта шартномаси тузилган вақтдаги товарларнинг ҳақиқий қийматига нисбатан 70%.
Суғурталанувчининг зарарини ва суғурта қопламаси ҳажмини аниқланг?