Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти



Download 3,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/38
Sana20.07.2022
Hajmi3,92 Mb.
#826266
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   38
Bog'liq
avtomobil transporti turini tanlash asosida yuk avtomobillaridan fojdalanish samaradorligini oshirish

L
- автомобилларни ҳисоб даврида юрган йўли, км; 
З
ЗЧиМ
- эҳтиёт 
қисмлар ва материалларга солиштирма харажатлар. 
ШТХ
қийматини аниқлаш учун 2.9, 2.10, 2.13 формулалардан 
фойдаланамиз. Олинган ифодаларни ушбу материалларнинг нархига 
кўпайтириш 
C
i
, сўм/бирлик. уларнинг абсалют қийматларини оламиз. Уни 
таққосланадиган шаклга келтириш учун ушбу кўрсаткич бўйича 
автомобилларни таққослаш пайтида юк автомобиллари томонидан ҳисобот 
даврида бажарилган транспорт ишларининг ҳажмига 
W
, ткм бўлиш лозим. 
Бунда юкларни етказиб бериш учун автомобилларни эксплуатациясида 
маълум шартли техник харажатлар учун (2.6) ифода қуйидагича ёзилиши 
мумкин: 
бу ерда 
W
-ҳисобот даврида юк автомобиллари билан транспорт 
ишларини бажариш ҳажми, ткм; 
C
T
-1л ёнилғи нархи, сўм; 
H
L
-ёнилғи 
сарфини базавий меъёри, л/100км; 
L
-тадқиқот даврида автомобил-
ларни босиб ўтган йўли, км; 
H
TKM
-транспорт ишига ёнилғи сарфи, 
л/100км; 
Q
TP
-ташилаётган юк массаси,т; 
L

-юкли юриш йўли, км; 
k
-
эксплуатация шароитини ҳисобга олувчи устама, %; 
C
CM
-1л (кг) 
мойлаш материалларини нархи, сўм; 
H
CM
-мойлаш материалларини 
сарфи меъёри, л(кг)/100 л ёнилғи; 
C
Ш
-шина нархи, сўм; 
n
Ш

автомобилдаги шиналар сони, дона; 
L
H
-шинани меъёрий босиб 
ўтадиган йўли, км; 
H
Ш
-автомобилларни 1000 км босиб ўтган йўлига 
фоиздаги комплект нархига шинани ейилиш ва таъмири меъёри, %; 
k
Ш

ҳаракатланувчи таркиб эксплуатация шароитларини ва 
шиналарни меъёрдан кўп босиб ўтган йўлини ҳисобга олган ҳолда 
шиналар босиб ўтган йўлини меъёрини тўғрилаш коeффициенти; 


З
ЗчиМ
-эҳтиёт қисмлар ва материалларга солиштирма харажатлар, 
сўм/км. 
Белгилаб ифода 2.15 ни соддалаштирсак: 
Д=(1+0,01*k)
-ишлаш шароитига нисбатан ёнилғи сарфига қўшимча. 
P
-юксиз автомобилларга ёнилғи сарфи.
И
ш
-автомобил шиналарини ейилиши (сарфи). 
З
-шиналарни тиклаш га харажатлар. 
Бунда қуйидаги ифодани оламиз: 
автомобилларни юксиз ёнилғи сарфи 
транспорт ишига ёнилғи сарфи 
автомобил шиналарини ейилиш (сарфи) 
шиналарни тиклашга харажатлар
Бунда қуйидаги ифдани оламиз: 
сўм 
Ҳаракатдаги таркибни янгилаш вариантларини баҳолашда 
таққосланадиган 
йиллик 
харажатларнинг 
фарқи 
сифатида 
белгиланган халқ хўжалиги иқтисодий самарани асосий мезон 
сифатида ишлатиш тавсия этилади: 
, сўм
Бу ерда 
S1, S2-
1 ва 2 вариантлар бўйича жорий йиллик ишлаб 
чиқариш ушланмалари, сўм; 
K
1
, K
2
-вариантлар бўйича капитал 
қўйиш, сўм; 
∆K
-капитал қўйишлар фарқи, сўм; 
E
H
- жорий йиллик 
ишлаб чиқариш ушланмаларига вариантлар бўйича капитал 
қўйишларни келтириш коeффициенти. 


Бунда, автомобил паркини янгилашда тижорат юк автомобиллари 
парки эгасини эришган самараси қуйидаги ифодага эга бўлади: 
бу ерда 
УТЗ
1
, УТЗ
2
-1 (базавий) ва 2 (янги) вариантлар бўйича юкларни 
ташишда эксплуатацион харажатларни шартили техник таркиби. 
Ҳозирги вақтда 
Е
н
коeффициентининг қиймати капитал қўйилмалар 
қийматининг уларни амалга ошириш йилларига тақсимоти сифатида 
тушунилиши керак. 
Шундай қилиб, ушбу коеффициентнинг қиймати тўғридан-тўғри 
ишлаб чиқаришда, ҳар бир автомобил учун алоҳида аниқланади. Агар 
ишлаш учун танланган автомобиллар бир хил нарх тоифасида бўлса ва 
бир хил йиллар давомида эксплуатация қилинса, бизнинг ҳолатимизда 
коеффициентни эътиборсиз қолдириш мумкин. Бунда ҳаракатланадиган 
транспорт воситаси эгасининг йиллик самараси 
Е
впс
УТЗ
си кам бўлган 
автомобилларнинг моделларини ишга тушириш орқали эришилади 
(корхона фойдасига таъсир кўрсатадиган бошқа барча компонентлар 
тенг бўлса): 
,сўм
Солиштирма самара 
тенг 
сўм/ткм
сўм/ткм
бу ерда 
W
-автомобил билан транспорт ишини амалга ошириш ҳажми 
ёнилғига харажатлар фарқи: 
Белгилаймиз: 


Бунда: 
Нисбий солиштириш коeффициентини киритамиз: 
бу ерда
-мос равишда янги ва базавий вариантларни i-ли модда
харажатлари миқдори. Мос равишда:
ёнилғи нархи бўйича баҳолаш мезони бунда: 
ёнилғи нархи бўйича баҳолаш 
мезони бунда: 
Бундан келиб чиқиб:
Мойлаш материалларига харажатлар фарқи: 
Ифодалаймиз: 
мойлаш материаллари нархи бўйича баҳолаш мезони


Бунда: 
ёнилғи сарфи бўйича баҳолаш мезони 
бунда:
Шунга ўхшаб: 
мойлаш материаллари сарфи меъёри 
бўйича баҳолаш мезони бунда:
Мос равишда: 
сўм 
Шиналарга харажатлар фарқи:
Ифодалаймиз: 
автомобил шиналарини нархи бўйича баҳолаш мезони 
Бунда:
шиналарни ейилиши (сарфи) 
бўйича баҳолаш мезони бунда: 
Мос равишда: 


Шинани тиклашга харажатлар фарқи: 
Ифодаласак: 
автомобил шиналарини харажати бўйича 
баҳолаш мезони: 
Бунда:
Мос равишда: 
сўм
Таққосланаётган автомобилларни бир хил юрган йўлига эҳтиёт 
қисмлар ва материаллар харажатлари фарқи 
L
обш
(км) 
сўм
Олдинги ифодани ўхшаши бўйича шакллантирамиз, бунда: 
сўм
2,24; 2,26; 2,30 ва 2,32 ифодаларни ҳисобга олиб 2.20 ифодани 
шакллантирамиз: 
янги вариантдаги автомобилга ёнилғи сарфини ва
-янги вариантдаги автомобилларга
мойлаш материаллари харажатлари эканлигини белгилаймиз. 
Бунда юкларни ташишда солиштирма шартли-техник харажатларни 
УУТЗ
1i
қуйидагича ёзиш мумкин – УУТЗ
1i
= К
i
• УУТ3
2i
. Ушбу иaфодани 


боғланишга (2.20) қўйсак, автомобилни базавий моделини янгисига 
алмаштирганда солиштирма самара миқдорини оламиз: 
Эвпс = ∆УУТЗ = К
i
• УУТ3
2i
- УУТ3
2i
= УУТ3
2i

i
-1), сўм/ткм, (2.34) 
где УУТ3
2i
– ҳаракатланувчи таркиб паркида эксплуатация 
қилинаётган янги вариантдаги автомобилларни солиштирма шартли-
техник харажатлар, сўм/ткм. 
Тижорат юк автомобиллари эгасини паркини янгилашдан 
эришадиган йиллик иқтисодий самарасини қабул қилинган 
белгилашларни ҳисобга олиб ушбу ифодани ечиб қуйидагини оламиз: 
бу ерда 
З
i2
-мос равишда 2-янги вариант бўйича харажатлар; 
З
Т2
-ёнилғига 
харажатлар, 
сўм; 
З
СМ2
-мойлаш 
ва 
бошқа 
эксплуатацион материаллар учун харажатлар, сўм; 
З
ВШ2
-шиналарни 
тиклаш ва таъмирлаш учун харажатлар, сўм; 
З
ЗЧиМ2
-эҳтиёт қисмлар ва 
материалларга харажатлар, сўм; 
К
i2
-мос равишда вариантларни 
солиштиришни нисбий коeффициенти; 
К
СТ
-ёнилғи нархи бўйича; 
К
Qs
-
ёнилғи сарфи бўйича; 
К
ССМ
- мойлаш материаллари нархи бўйича; 
К
ИСМ
-мойлаш материаллари сарфи бўйича; 
К
СШ
-шиналар комплекти 
нархи бўйича; 
К
ИШ
-шина сарфи бўйича; 
К
ЗВШ
–шиналарни тиклаш ва 
таъмирлаш 
харажатлари 
бўйича; 
К
ЗчиМ
-эҳтиёт 
қисмлар 
ва 
материаллар харажатлари бўйича. 
Автомобиллар парки иқтисодий самарасини 
Э
ВПС
аниқлашда уни 
барча автомобиллар бўйича умумлаштириш керак. 

Download 3,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish