Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти

1.4. Хулосалар. Тадқиқотни мақсади ва вазифаси 
Илмий, техник ва иқтисодий адабиётлар таҳлили автомобилларни 
эксплуатация қилишда самарадорлик ва иқтисодий самарани оширишни 
қуйидаги хусусиятларни аниқлади: 
1. Автомобилларнинг самарадорлик кўрсаткичлари номенклатураси 
турли белгилари бўйича тавсифланади: техник, техник-эксплуатацион, 
иқтисодий, ижтимоий, экологик, битталик ва комплекс, сифат ва миқдорий, 
абсалют ва солиштирма ва бошқа кўплаб кўрсаткичларни ўз ичига олади. 
Автомобиллар эксплуатациясининг самарадорлик кўрсаткичларини танлаш 
тадқиқотчилар олдида турган вазифалар доирасида ҳар хил нуқтаи назардан 
ўрганиш мақсадлари билан белгиланади. 
2. Тижорат транспорти воситаларининг эксплуатацион самарадорлиги 
технологик, иқтисодий, ижтимоий ва экологик нуқтаи назардан баҳоланади. 
Эксплуатацион самарадорлигини баҳолаш ва тижорат юк автомобиллари эгаси 
нуқтаи назаридан таъсирни аниқлаш масалалари етарлича ёритилмаган, бу 
ҳолда ишлатиладиган асосий мезон бу автомобилларнинг эксплуатация 
қилишдан 
олинадиган 
фойда 
(ёки 
фойдаланиш 
харажатларини 
минималлаштириш). 
3. Тижорат юк автотранспорт корхоналарининг эксплуатацион 
самарадорлигини оширишнинг асосий усулларидан бири бу ҳаракатдаги 
транспорт паркини янгилашдир. 
4. Юк автомобилларини эксплуатацион самарадорлигини ошириш 
бўйича тавсиялар транспорт корхоналарини ташкил қилиш учун илгари ишлаб 
чиқилган тизимга асосланади. Замонавий, айниқса хорижда ишлаб чиқарилган 
юк автомобиллари учун меъёрлар мавжуд эмас.
Тадқиқотнинг мақсади - ҳаракатланувчи таркибнинг энг оқилона 
паркини танлаш асосида тижорат юк автомобилларидан фойдаланиш 
самарадорлигини ошириш. 

---

Тадқиқот мақсади: 
1. Ҳаракат таркибни оқилона танлаш учун юк автомобилларининг турли 
моделларини таққослашнинг универсал коеффициентлар тизимини ишлаб 
чиқиш. 
2. Эксплуатацияда энг катта самарани таъминлайдиган ҳаракатланувчи 
таркибнинг энг оқилона паркини танлаш методикасни ишлаб чиқиш. 
3. Мавжуд автотранспорт корхоналари шароитида замонавий маҳаллий 
ва хорижий юк автомобиллари учун эксплуатацион харажатлар миқдорини 
ўрнатиш. 
4. Мавжуд автотранспорт корхоналарида назарий ишланмаларнинг 
тажриба-саноат синовларини ўтказиш. 

---