Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган мухандислик техналогия институти

4.3.
 
Ўзбекистонда иқтисодий хавфсизликни таъминлашнинг устувор 
йуналишлари 
Бозор муносабатларига утишга қаратилган иқтисодий ислохотлар 
шароитида 
давлат 
хужалик 
субъектлари 
фаолиятининг 
иқтисодий 
хавфсизлигини таъминлаш ва фукароларга зиён келтирилишига йул 
қўймаслиги керак. 
Иқтисодий хавфсизликни таъминлаш учун давлат қўйидагиларни кўзда 
тутиши лозим: 
-
ижтимоий институтлар стратегиясини бир-бирига якинлаштириш, 
уларнинг 
фаолиятини 
мувофиклаштиришга 
имкон 
берадиган 
институқионал 
ўзгаришларни амалга ошириш; 
-
хужалик жараёнларининг барча иштирокчилари учун лоббизмни 
конуний чеклаш, конунчиликни максимал унификақиялаш (яъни имтиёзлари 
8
Давлат стратегияси ва иктисодий сиёсатнинг мохияти, мезонлари классификацияси нафакат ижтимоий- 
иктисодий тараккиётни, шу билан бирга унинг хавфсизлигини хам таъминлаши лозим. Кдранг: Ведута Е.Н. 
Стратегия и экономическая политика государства.-М.: Акад. Проект, 2004. с. 11-23. 

---

ва турли преференқларни кискартириш ва йукотиш) учун иқтисодий ва 
ижтимоий хатти-харакатларнинг умумий тамойилларини ишлаб чиқиш ҳамда 
кабул килиш; 
-
иқтисодиёт субъектлари ва давлат бошкарув органлари томонидан 
конунларга, фаолият тартиб-коидаларига риоя килинишини назорат килиш; 
-
иқтисодий муносабатлар сохасида вужудга келадиган мунозара ва 
зиддиятларни хал килиш механизмини яратиш; 
-
кадрларни корхоналар хужалик фаолиятини тахлил килиш ва 
инвестиция лойихаларини бахолашнинг замонавий усулларига укитишни 
ташкил килиш; 
-
жамиятда 
иқтисодий 
барқарорликни 
ошириш 
ва 
ижтимоий 
кескинликнинг усишига йул қўймаслик; 
-
мамлакат иқтисодий манфаатларини хисобга олган холда якин ва ўзок 
хорижий мамлакатлар билан иқтисодий, сиёсий муносабатларни хар 
томонлама ривожлантириш. 
Шунга мувофик равишда собик тоталитар тизимдан бозор иқтисодиётига 
утаётган мамлакатлар якин истикболда қўйидаги вазифаларни амалга 
оширишлари лозим булади: 
1)
самарали ва ракобатбардош ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаш ва 
истикболи йук, эскирган ишлаб чиқаришни тухтатиб қўйиш; 
2)
таркибий ўзгартиришларни амалга ошириш учун зарур булган 
иқтисодиёт инфратўзилмаларини ривожлантириш; 
3)
иқтисодий ресурслардан самарали фойдаланишни таъминлаш; 
9
5)
иқтисодиёт таркибининг деформақиялашувига бардам беришда чукур 
таркибий ўзгаришларни амалга ошириш, ишлаб чиқариш таркибини туловга 
қодир талаб билан уйгунлаштириш; 
6)
корхоналарнинг бозор шароитларига мослашувини тезлаштириш; 
7)
экспорт салохиятини диверсификақиялаш; 
8)
экологик хавфсизликни оширишни таъминлаш. 
Макроиқтисодиёт даражасида таркибий сиёсатни амалга ошириш 
жараёнларида қўйидаги вазифалар хал килиниши зарур: 
-
жами талабни ошириш; 
-
жамғариш нормасини устириш ва уни инвестицияга айланишини 
таъминлаш; 
-
ривожланишдан тухтаб колган секторлардаги барча турдаги 
ресурсларнинг ривожланаётган секторларга окиб утишини рағбатлантириш; 
-
ялпи инвестицияларни купайтириш; 
-
экспортни рағбатлантириш; 
-
умум кабул килинган тартиб-коидалар доирасида миллий ишлаб 
чиқарувчиларни химоя килиш мақсадида импортни тартибга солиш. 
Микроиқтисодиёт даражасида таркибий сиёсатни амалга ошириш 
жараёнларида қўйидаги вазифаларни бажариш зарур булади: 
-
иқтисодий 
нуктаи 
назардан 
самарали 
корхона 
ва 
ишлаб 
чиқаришларнинг ривожланишини рағбатлантириш ҳамда қўллаб-қувватлаш; 
-
самарасиз ишлаб чиқаришлар ва корхоналарни туғатиш ёки 
реорганизақия, яъни қайта ташкил этиш; 
9 мавжуд илмий техника салохиятининг энг кимматли элементларини саклаш; 

---

-
янги монополистик тўзилмаларнинг пайдо булишига йул қўймаслик; 
-
тармоқлараро капитал окувчанлигини таъминлаш мақсадида фонд 
бозорининг ривожланишини тартибга солиш ва рағбатлантириш; 
-
нарх усишини тухтатиш чора-тадбирларини куриш; 
-
иқтисодий субъектлар хатти-харакатининг бозорга хос нормаларини 
жорий килишни рағбатлантириш.