Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган мухандислик-технология институти

ғ 
Ист-л 
Дамбо
ғ 
Ист-л Дамбоғ Ист-л 
Маҳсулот 
сотишдан 
тушган 
тушум 
минг 
сўм 
339560 
19906
6 
175679
8 
736478 
177843 
758928 
Сотувдаги 
ассортиментл
арнинг хили 
хил 
120 
30 
208 
36 
209 
36 
Реклама 
харажатлари 
минг 
сўм 
600 
55 
1061 
200 
1350 
225 
Маҳсулот 
бирлигининг 
бахоси 
минг 
сўм 
30,1 
26,5 
42,6 
38,5 
55,2 
48,9 
Манба: жадвал талаба томонидан тайѐрланган. 
Вилоятда чармпойабзал ишлаб чиқарувчи 26 та корхоналар мавжуд 
бўлиб, 23 таси кичик корхоналардир. Пойабзал ишлаб чиқарувчи 
корхоналарнинг куввати 2012 йилда 2011 йилга нисбатан 108 % га 
ошганлигини кўришимиз мумкун.
Бундай кўрсаткичларга эришишда пойабзал ишлаб чиқарувчи кичик 
корхоналар томонидан мақсадли маркетинг стратегиялари ишлаб чиқилганлиги 
билан изоҳлаш мумкин 

---

46 
Бироқ, ишлаб ишлаб чиқаришда бир қатор ўсиш суратларига эришилгани 
билан халигача истеъмолчиларда импорт товарларга бўлган истак йўқолганича 
йўқ. Корхоналар бугунги кун тажрибасидан келиб чиқиб, ички бозорни 
сифатли пойабзал махсулотлари билан таъминлаш, бозорни эгаллаш бўйича 
бир қатор маркетинг стратегияларидан фойдаланиб келмоқда. 
- таклиф этилаѐтган пойабзал махсулотларини кенг ассартименда таклиф 
қилиш; 2008 йилда 35 хилни ташкил этган бўлса хозирда 212 хилдаги пойабзал
махсулотлари ишлаб чиқармоқда. 
-чакана савдо шахобчаларини кўпайтириш арқали ички бозорда импорт 
товарларига рақобатга киришиш; 
- вилоятдан ташқаридаги бозорларни тахлил этиш орқали янги истеъмол 
талабни ва сегментини шакиллантириш.
Маркетингнинг ишлаб чиқариш функцияси янги товарлар ва 
техналогияларни ишлаб чиқаришга жорий этиш, моддий таъминотни ташкил 
этиш, тайѐр махсулотни сифати ва рақобатдошлигини оширишдан иборат. 
Шундан келиб чиқиб ноозиқ-овқат истеъмол товарлари ишлаб чиқарувчи 
корхоналар рақобатбардошлигини оширишда, тахлиллардан келиб чиқиб 
қуйидаги таклифларни киритишимиз мумкин:
-
ички бозорни эгалашда махсулотни сотишни дивесификациялаш муҳим урин 
тутади, бу эса сотиш каналларини, географиясини янада кенгайтириш 
демакдир. Тахлил қилинаѐтган ―Дамбоғ пойабзал и‖ ишлаб чиқариш ва савдо 
корхонаси вилоятдан ташқарида 2 та шакана савдо шахобчасини очиш орқали 
ишлаб чиқариш ҳажмини 2008 - 2010 йилларда 4,3 баробар оширишга 
эришганлиги билан изоҳлаш мумкин.
-
яна бир энг муҳим омиллардан бири ишлаб чиқарилаѐтган махсулотни кенг 
ассортиментда таклиф этишдир. 2011 йилда ―Ташаббус-2011‖ танлови ғолиби 
―Замин Туркистон‖ ишлаб чиқариш корхонаси дастлаб 3 типдаги маҳсулот 
ишлаб чиқарган бўлса, хозирда 20 турдаги турли дизайндаги тикувчилик 
махсулотлари ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш орқали 2010 йилда 108,0 минг 
АҚШ доллари миқдоридаги махсулотлар экспорт қилинди. Халқаро дизайндаги 
махсулотлар ишлаб чиқариш орқалигина халқаро бозордаги рақобатга эркин 
кира олади ва мамлакатимизнинг экспорт салохиятини янада оширишга хизмат 
қилади. 
-
Янги дизайндаги махсулотлар ишлаб чиқаришни кўпайтиришга эришиш учун 
юқори малакали мутахассисларни тайѐрлаш ва улар билан маркетологларни 
хамкорлик алоқаларини йўлга қўйиш.