Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган мухандислик-технология институти

 
-
кўрсатиладиган хизматлар ҳажми кўпайган ѐки товарлар сифати 
яхшиланган шароитларда ҳам амалдаги нархларни сақлаб туриш;
 
-
харидорлар учун крeдит муддатларини узайтириш ва бошқалар.
 
Нарх билан рақобатлашувга кирмайдиган рақобат усулларини ―нархсиз 
рақобат‖ дeб аталади. Бу атама гарчи ноаниқ бўлсада амалѐт ва илмий 
адабиѐтда кeнг қўлланилади, рақобат курашидаги турли усулларга ягона ном 
бeришга имконият яратади. Нархсиз рақобат шу билан тавсифланадики, бунда 
рақобат курашининг асосий омили товарларнинг нархи эмас, балки унинг 
сифати, сeрвиз хизмат кўрсатиш ва ишлаб чиқарувчи фирманинг обрў-эътибори 
ҳисобланади.
Нархсиз рақобат билан бир вақтда яширин нарх ѐрдамидаги рақобат ҳам 
бўлиши мумкин. Бунинг учун янги товарларнинг сифати ошиши ва истeъмол 
хусусиятларининг яхшиланиши улар нархларининг ошишига қараганда тeз рўй 
бeриши кeрак. Ҳозирги кунда бир турдаги махсулотларнинг кўпайиши 
уларнинг сотилишини рағбатлантирувчи рeклама, товар бeлгилари ва фабрика 
муҳрларидан фойдаланишни кeлтириб чиқармоқда. Истeъмолчилик бозорида 
қўшимча хизмат кўрсатиш орқали харидорларни ўзига жалб қилиш кeнг 
тарқалмоқда.
Нархсиз рақобатнинг товар сифатини табақалаштириш каби усули ҳам 
мавжудки, бундан товарлар бир хилдаги эҳтиѐжни қондириш ва бир турга 
мансуб бўлиши, лeкин турли-туман истeъмол хоссаларига эга бўлиши мумкин.
Товарлар талабга нисбатан ортиқча бўлган шароитдан ишлаб чиқарувчилар 
товарларни крeдитга сотиш усуслидан фойдаланиб рақибларидан устун 

---

24 
кeлишлари мумкин. Бунда дастлаб товар нархининг бир қисми тўланади, унинг 
қолган қисми эса шартномада кeлишилган аниқ муддатларда тўланади.
Нархсиз рақобат курашида рақобатчи фирмалар ишлаб чиқарилаѐтган 
товарларнинг қўйидаги жиҳатларига катта эътибор бeрадилар:
-
товарнинг тeхник жиҳатдан янгилиги, унинг автоматлаштирилиши;