|
2. “Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari” fanini о‘qitishda qо‘llaniladigan noan’anaviy usul va metodlar. Ma’lumki,“Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari” fanining vazifalari jumlasiga о‘sib kelayotgan yoshlarni ijtimoiy hayotda yuz berayotgan turli xil diniy ekstremistik, xalqaro terrorizm, informatsion hurujlar, tajovuzkorlik harakatlariga qarshi g‘oyaviy tarbiyalash, voqea-hodisalar mohiyatini tо‘g‘ri talqin eta olish, sog‘lom e’tiqod va dunyoqarashlarini tarkib toptirish, zararli g‘oyalarga qarshi kurashish kо‘nikma va malakasini, mafkuraviy immunitetni shakllantirish ham kiradi.
Mazkur fanning “Milliy g‘oya” bо‘limi bо‘yicha о‘quvchilar ongiga singdiriladigan milliy g‘oya, mafkura, g‘oyalarning turlari, diniy ekstremizm, aqidaparastlik, о‘zbek modeli, jamiyatni isloh qilishning ustuvor yо‘nalishlari kabi masalalar о‘quvchilarga tushunarli tilda sodda, tarixiy va hayotiy misollar orqali mavzulararo uzviylikka rioya qilingan holda izchil yetkazilishi lozim.
“Ma’naviyat asoslari” bо‘limi ma’naviy-madaniy, odob-axloq meyorlari, insoniylik fazilatlari, jamoaning tarbiyaviy ta’siri, yoshlarning о‘z kuchi, bilim salohiyati va kelajagiga ishonch hislarini shakllantirishga xizmat qiladi.
7-sinfda “Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari” fani istiqlolning millatimiz kelajagini ta’minlashdagi ahamiyati, milliy va umuminsoniy qadriyatlar, fikr, g‘oyalarning turlari, mafkura, taraqqiyot, mustaqillik, Konstitusiya, madaniyat, san’at, insoniy fazilatlar haqida bilim, amaliy kо‘nikma va malakalarni shakllantirishni nazarda tutadi.
Aynan 7-sinfda “Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari” fani mazmunining uzviylik va uzluksizlik tamoyiliga rioya etilgan holda о‘quvchilarda quyidagi bilim, kо‘nikma va malakalarni shakllantirish kо‘zda tutiladi:
- g‘oya bilan fikrni bir-biridan farqlay olish;
- g‘oyaning turlarini ajrata bilish;
- mafkura mohiyatini tushuntirib bera olish;
- taraqqiyot jarayonida mafkuraning rolini anglay bilish;
- bunyodkor va buzg‘unchi g‘oyalarga nisbatan о‘z munosabatini bildira olish;
- ma’naviyat, mustaqillik tushunchalarining mazmunini bilish;
- vatanparvarlik hissining kamol toptirishi;
- millat tushunchasining mazmun va mohiyatini anglash;
- milliy iftixor tuyg‘usini his qilish;
- bilimdonlik – ma’naviy barkamollik mezoni ekanini anglash, savodxonlik;
- о‘zida huquqiy madaniyat asoslarini namoyon qilish;
- insonning tabiatga munosabati, ekologik madaniyat – oliyjanoblik belgisi ekanini anglash;
- san’atni gо‘zallik timsoli sifatida his eta olish;
- insonparvarlik – oliy fazilat belgisi ekanini bilish;
- mehr-muruvvat – yuksak fazilat ekanini anglash;
-dо‘stlik, о‘rtoqlik, kamtarlikka ijobiy, manmanlikka о‘z salbiy munosabatini bildira olish;
- milliy g‘ururlilik kо‘nikmalarini namoyon qilish.
Ushbu sinf bosqichida “Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari” fanini о‘qitish jarayonida о‘quvchilarning yosh fiziologik va psixologik xususiyatlaridan kelib chiqqan holda interfaol usul va metodlarni qо‘llash jarayonini ham mazkur fan dasturlaridan о‘rin olgan ayrim mavzular kesimida kо‘rib chiqamiz.
7-sinf “Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari” dasturidan о‘rin olgan “Fikr va g‘oya” mavzusini о‘qitishda Sinkveyn (axborotni yig‘ish) metodini qо‘llash ijobiy samara beradi.
Sinkveyn metodini qо‘llash jarayonida о‘quvchilardagi tarqoq axborotli jarayonlar asta sekin bosqichma-bosqich yо‘naltirilgan jarayonga aylantirib boriladi. YA’ni bilimlar mavzuni о‘rganish davomida о‘rganiladi. Muayyan voqelik tо‘g‘risida yakdil fikrga kelinadi. Buning uchun о‘quvchilarda besh imkoniyat mavjud bо‘ladi ya’ni sikveyn beshqatordan iborat о‘ziga hos “oqshe’r” (qofiyasiz) bо‘lib, о‘rganilayotgan mavzuga oid tushunchalar (hodisa, jarayon, voqea) qat’iyan ketma-ketlikda yozib chiqiladi. Sinkveyn orqali о‘quvchilar о‘z fikrlarini tо‘plash, ixcham ifodalash, mulohazalarni sintezlash va mavzu bо‘yicha tо‘g‘ri xulosalarni takomillashtirishga о‘rganishadi.
Sinkveyn tuzish tartibi:
Birinchi qatorda mavzuga oid bosh g‘oya (tayanch tushuncha) bir sо‘z (ot) bilan qayd etiladi.
Ikkinchi qatorda bosh g‘oya ikki sifat bilan ifodalanadi.
Uchinchi qatorda mavzuga oid tushunchalar uch sо‘z bilan bayon qilinadi.
Tо‘rtinchi qatorda mavzuga oid fikr (nazariya, fakt)lar tо‘rtta sо‘zdan iborat bо‘lishi lozim.
Sо‘nggi qatorga mavzu mohiyatini oydinlashtiradigan (yoki ma’no jihatidan yaqin bо‘ladigan) bitta sо‘z yoziladi bu ketma-ketlikni quyidagi chiziqlar bо‘yicha loyihalash mumkin.
“Fikr va g‘oya” mavzusini о‘qitishda “Sinkveyn” metodini qо‘llash tartibi о‘quvchilarga tushuntiriladi. Sinkveyn tuzishga oid dastlabki namunani о‘quvchilar bilan birga quyidagicha tuzish mumkin:
Do'stlaringiz bilan baham: |
